بزرگ و نام‌آشناى شيعه، در كتاب گرانقدر خود مجمع‌البيان‌ [1]، دو تفسير براى امامت بيان كرده است:

1. مقتدا و پيشوا؛ امام كسى است كه سخنان و اعمال و سيره او سرمشق زندگى مردم است. حضرت ابراهيم عليه السلام به اين معنا از ابتداى رسالت امام محسوب مى‌شد، و گفتار و كردارش سرمشق و اسوه مردم بود. بنابراين، منظور از امام در آيه شريفه اين معنا نيست.

2. مجرى قانون؛ طبق اين تفسير، امامت عبارت است از تحقّق بخشيدن برنامه‌هاى دينى اعمّ از حكومت به معناى وسيع كلمه و اجراى حدود و احكام خدا و اجراى عدالت اجتماعى و همچنين تربيت و پرورش نفوس در ظاهر و باطن؛ و اين مقام از مقام رسالت و نبوّت بالاتر است.

خلاصه اين كه امام كسى است كه قوانين دين و احكام الهى را اجرا كند.

بنابراين نبوّت بيان قانون، رسالت ابلاغ قانون، و امامت اجراى آن است.

امام براى اجراى احكام الهى تشكيل حكومت مى‌دهد تا حدود شرعى را اجرا كند، حقّ مظلومان را بگيرد، نظم را در جامعه حاكم كند، امنيّت را فراهم آورد، و همه امور مربوط به دين را به سامان برساند.

2. همه پيامبران امام نبوده‌اند!

سؤال: آيا تمام 124 هزار پيامبر، كه از سوى خداوند مبعوث شده‌اند، امام هم بوده‌اند، يا امامت مخصوص عدّه‌اى از آن بزرگواران بوده است؟

پاسخ: بعضى از پيامبران فقط نبى بوده، و وظيفه آنها بيان قوانين الهى بوده است. برخى ديگر، علاوه بر نبوّت مأمور تبليغ و نشر آيين خود نيز بودند امّا مأمور اجراى احكام الهى نبوده‌اند. ولى عدّه خاصّى از پيامبران الهى، علاوه بر

[1]. مجمع البيان، ج 1، ص 376