سپس به فكر فرو رفت كه اگر اين مردار بدن يك انسان بود، و نصف آن را حيوانات خشكى و نصف ديگر را حيوانات دريا مى‌خوردند، خداوند چگونه آنها را در روز قيامت جمع‌آورى و مبعوث مى‌كرد؟ [1] اين همان شبهه معروف آكل و مأكول است كه خداوند متعال در اين آيه شريفه با زبان مثال آن را بيان كرده است.

اين نوع شبهات در حقيقت بى اطّلاعى يا كم خبرى از قدرت بى‌انتها و لايزال خداوند است. شما اگر يك گرم آهن را كاملًا پودر نموده، و با يك خروار خاك مخلوط كنيد، سپس آهن رباى قوى به دست بگيريد و در آن خاك‌ها بچرخانيد، تمام آهن پودر شده جذب آهن‌ربا مى‌شود. خداوندى كه چنين قدرتى به آهن‌ربا داده، آيا خود از يافتن اجزاى بدن انسان در نقاط مختلف زمين، و خلقت و آفرينش مجدّد آن عاجز است؟!

درس‌ها و نكته‌ها

آيه شريفه فوق درس‌ها و نكته‌هاى متعدّدى دارد، كه بايد آنها را فرا گرفت.

1. معاد جسمانى‌

برخى از معتقدان به جهان آخرت مى‌گويند: «در روز قيامت روح انسان حاضر شده و مورد بازخواست قرار گرفته، و سپس پاداش داده مى‌شود، يا مجازات مى‌گردد. امّا جسم انسان، كه نابود شده، قابل بازگشت نيست. و در يك جمله، معاد روحانى است، نه جسمانى!».

اين سخن به شهادت آيات فراوانى از قرآن مجيد، از جمله آيه مورد بحث،

[1]. التبيان فى تفسير القرآن، ج 2، ص 326؛ البتّه آنچه كه در متن آمده يكى از احتمالات چندگانه‌اى است كه‌مفسّران ذكر كرده‌اند؛ شرح بيشتر را در همان كتاب مطالعه فرماييد