دارند، ولى خداوند به دو علّت در برخى موارد سوگند ياد كرده است:

1. براى تأكيد مطلبى كه قصد بيان آن را دارد. مثلًا در سوره شمس يازده بار قسم ياد شده تا اهميّت فوق‌العاده خودسازى و جهاد با نفس روشن شود. در اين‌جا هم سه بار سوگند ياد كرده، تا اهميّت داستان ياران گودال‌هاى آتشين براى مخاطب روشن گردد.

2. براى اين كه فكر مردم را متوجّه امور مهمّى كه به آن سوگند مى‌خورد كند «خورشيد»، «ماه»، «ستارگان»، «شب و روز»، «جان پيامبر» و حتّى «ميوه‌هايى» كه به آن سوگند ياد شده امور مهمّى هستند كه بايد ذهن و فكر مردم متوجّه آنها گشته و درباره آنها بينديشند و لذا خداوند به آنها قسم خورده است. [1]

اينك به شرح و تفسير سوگندهاى سه‌گانه توجّه فرماييد:

1. « «وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ»؛ سوگند به آسمان كه داراى برج‌هاى بسيار است». [2]

«بروج» جمع «برج» است و براى برج دو تفسير ذكر شده است:

الف) برخى معتقدند برج به معناى ستاره است: «قسم به آسمان پر از ستاره»؛ جهان هستى بسيار گسترده و پهناور است؛ ما و كره خاكى ما قطعه كوچكى از اين اقيانوس پهناور هستيم كه اگر به عظمت خيره كننده جهان هستى از يك سو، و كوچكى و ناتوانى خود از سوى ديگر فكر كنيم هرگز مغرور و ناسپاس نخواهيم شد. يك جنگل بسيار بزرگ را در نظر بگيريد كه هزاران هزاران درخت دارد و هر درختى هزاران برگ. كره زمين ما همچون يك برگ از يكى از شاخه‌هاى يكى از درختان آن جنگل پهناور است. خلاصه اين كه برج به عقيده برخى از مفسّران‌

[1]. خداوند توفيق عنايت فرمود كه تمام قسم‌هاى قرآن را، كه نزديك به 50 قسم است در كتاب مستقلى به نام «سوگندهاى پربار قرآن» مورد بحث قرار دهيم.

[2]. سوره بروج، آيه 1.