در نتيجه اين افراد براى خلاصى از اين جرقه و از بين بردن آثار آن، به دنبال يك راه حل مى ‌گردند و آن چيزى است كه بتواند اعمال آنها را توجيه كند و از بروز پشيمانى جلوگيرى كند. شايد هيچ راهى براى آنان بهتر از پذيرش مكتب‌ «جبر» و نفى اصل‌ «آزادى اراده» وجود ندارد.

اين راهى است كه به آنان مى ‌آموزد در انجام اين اعمال مجبورند و چاره ديگرى ندارند!

در حقيقت براى بدست آوردن‌ «آزادى عمل كامل» معتقد به عدم آزادى اراده و پيرو مكتب جبر شويم!. در اين صورت است كه دست از شرّ «وجدان» خلاص شده و مى ‌توان با خيالى آرام به كار خود ادامه داد.

شعرى در اول اين بحث از خيام نقل شد. البته اين شعر به خيام نسبت داده شده و شايد مانند برخى اشعار ديگر دستخوش تحريفات شده، (و مانند رباعياتى است كه مِى و مِى‌خوارگى به آن افزوده شده است.) در اين شعر آن عامل روانى به خوبى پيداست. عقيده به‌ «جبر» توجيهى براى‌ «مى ‌خوارگى» قلمداد شده تا «مى ‌خوارگى» به عنوان يك عمل واجب و لازم تلقى شود. اين نكته روانى طرفداران جدى عده‌اى از مردم عصر ما از نظريه جبر است.

اكنون به بحث اصلى خود يعنى مسئله علم خداوند و گناهان انسان باز مى ‌گرديم. اجازه دهيد قبل از ورود به بحث با ذكر يك مثال ذهن خود را آماده سازيم:

يك استاد دانشگاه را در نظر بگيريد. استادى دلسوز، كنجكاو، بسيار باهوش كه هر نكته‌اى از نظرش دور نمى ‌ماند. مسلم است در