در اين آيه
سه چيز به عنوان مقدمه اقامه عدل شمرده شده: «بينات»
كه به معناى دلايل روشن است؛ و شامل معجزات و دلايل عقلى حقانيت دعوت انبيا و
اخبار انبياى پيشين مىشود، و «كتاب» كه اشاره به
كتب آسمانى است؛ و شامل بيان معارف و عقايد و احكام و اخلاق است، و
«ميزان» كه به معناى قوانينى است؛ كه معيار سنجش نيكىها از بدىها، و
ارزشها از ضد ارزشها و حق از باطل مىباشد.
تجهيز انبياى
الهى با اين سه نيرو به آنها امكان مىدهد كه بتوانند انسانها را براى اقامه عدل
بسيج كنند.
جالب اينكه:
اقامه عدل را به انبياء نسبت نمىدهد، بلكه مىگويد: «جوامع انسانى آن چنان تربيت
شوند كه خود قيام به عدل كنند»! و مهم نيز همين است كه اين مسأله به صورت خود جوش
در جامعه درآيد، نه به صورت تحميلى و اجبارى.
تعبير به
«ميزان» از قوانين الهى به خاطر آن است كه «ميزان و ترازو» وزن هر چيزى را
آن گونه كه هست روشن مىسازد؛ و به هرگونه نزاع و گفتگو در مقدار آن پايان مىدهد؛
قوانين الهى در مسائل حقوقى نيز چنين است، و از آنجا كه قوانين بشرى از علم ناقص
انسانها سرچشمه مىگيرد قابل اعتماد نيست، و هرگز نمىتواند عدل و داد را در
جوامع انسانى برقرار سازد، لذا اين كار را منحصرا قوانين الهى مىتواند بر عهده
گيرد كه از علم بىپايان خدا سرچشمه مىگيرد، و خطا و اشتباهى در آن نيست، و براى
همه اهل ايمان قابل اعتماد و اطمينان است.
البتّه؛ در
اين ميان گروهى پيدا مىشوند كه به هيچ يك از اين امور اعتنا نكرده، و براى حفظ
منافع و هوسهاى شيطانى خويش همه چيز را زير پا مىگذارند؛ كه بايد با زور و اسلحه
با آنها مقابله كرد؛ و جمله: «وَ انْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ
بَأْسٌ شَدِيدٌ» «ما آهن را نازل كرديم كه در آن قوت شديدى است»
كه در ادامه همين آيه گويى اشاره به اين گروه است كه زبانى جز زبان زور و اسلحه
نمىفهمند. تعبير به «انْزَلْنَا» (نازل
كرديم) در مورد آهن، گرچه بعضى را بر اين داشته كه بگويند آهن (سنگهاى آهنى) از
كرات ديگر به كره زمين آمده است؛ ولى با توجه به اين كه اين تعبير در غير مورد