گفتگوى سليمان با هدهد را نيز در آيات بعد از آن مى‌خوانيم (نمل 20 تا 28).

گرچه در تفسير اين آيات بحث‌هاى فراوانى است كه آيا پرندگانى همچون هدهد و حشراتى همچون‌ مورچه‌ داراى اين حد از عقل و شعور هستند كه مفاهيم كلمات و جمله‌ها را درك كنند، و منظم سازند و سخن بگويند؟ و آيا طرز سخن گفتن آنها با الفاظ، يا حالاتى است كه مقاصد خود را با آن بيان مى‌كنند؟ (شرح آن را مبسوطاً در تفسير نمونه آورده‌ايم). [1]

ولى تفسير اين آيات هرچه باشد تفاوتى در هدفى را كه در اين‌جا دنبال مى‌كنيم ندارد، زيرا منظور وجود يك سلسله معلومات فوق‌العاده براى انبياست كه انسان‌هاى عادى از آن محرومند، و در عين حال از شرايط نبوت نيست.

3- درباره حضرت يوسف‌ در آيات متعددى آمده است كه او آگاهى فوق‌العاده‌اى از تعبير خواب داشت.

در يكجا پدرش به او بشارت مى‌دهد كه پروردگارت تو را بر مى‌گزيند و علم تعبير خواب به تو مى‌آموزد وَ كَذلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَ يُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيلِ الْاحَادِيثِ‌ (يوسف 6).

در جاى ديگر هنگامى كه سخن از ورود يوسف به خانه عزيز مصر در ميان است مى‌فرمايد: «ما يوسف را در آن سرزمين متمكن ساختيم تا تعبير خواب را به او بياموزيم» وَ كَذلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِى الْارْضِ وَ لِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الْاحَادِيثِ‌ (يوسف 21).

و در جاى ديگر سخن از تعبير خواب زندانيان به وسيله يوسف مى‌گويد كه يوسف به آنها گفت: «اينها از چيزهايى است كه خداوند به من تعليم داده است» ذلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِى رَبِّى‌ (يوسف 37).

و بالاخره هنگامى كه سخن از نيايش يوسف بعد از رسيدن به مقام حكومت و

[1]. به جلد 15 تفسير نمونه ذيل آيات مورد بحث مراجعه فرماييد.