دلايل عقلى بر عصمت انبياء

بزرگان علماى عقائد، دلايل فراوانى بر لزوم عصمت انبياء از طريق عقل آورده‌اند كه قسمتى از آنها را مى‌توان درهم ادغام كرد، و دلايل كم قدرت را به دلايل قوى‌ترى تبديل نمود، كه از مجموع آنها چهار دليل زير قابل قبول و شايان توجه است:

1- عوامل درونى‌

با تحليل كوتاهى مى‌توان به اين نتيجه رسيد كه عوامل گناه در وجود پيامبران، در برابر عوامل باز دارنده محكوم است.

توضيح اين‌كه: گناهانى كه از انسان سرمى‌زند عوامل و سرچشمه‌هاى گوناگونى دارد كه عمدتاً به دو موضوع باز مى‌گردد:

1- جهل و ناآگاهى و عدم تشخيص زشتى عمل.

2- غلبه شهوات و هوس‌ها به طورى كه نيروى علم و عقل، در عين درك زشتى و مفاسد گناه، در برابر آن زانو زنند.

مثلًا كسى كه دست خود را به خون بى‌گناهى آلوده مى‌كند، يا به سراغ دزدى و كم‌فروشى و رشوه‌خوارى مى‌رود، يا آلوده قمار و شراب و موادر مخدر مى‌شود، از دو حال خارج نيست: يا آگاهى كامل از مفاسد اين اعمال ندارد، و يا اين‌كه كاملًا اين موضوع را درك مى‌كند، ولى هيجان شهوات و هوس‌هاى سركش به قدرى است كه او را مغلوب مى‌سازد.

بنابراين علم و آگاهى به تنهايى براى ترك يك عمل ناپسند كافى نيست، بلكه علاوه بر آن تسلط بر نفس و هوا و هوس‌ها نيز لازم است.

نتيجه روشنى كه از اين بحث مى‌توان گرفت اين است كه: اگر انسانى آگاهى كافى از زشتى عمل داشته باشد، و بر نفس و هوا و هوس خود كاملًا مسلط باشد، محال‌