از جمله در آيه 23 سوره اسراء به هنگام توصيه درباره پدر و مادر مىخوانيم: وَ قَضى رَبُّكَ الَّا تَعْبُدوا الّا ايّاهُ وَ
بِالْوَالِدَيْنِ احْساناً امّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ احَدُهُمَا او
كِلاهُما فَلَا تَقُل لَهُما افٍّ وَ لَاتَنْهَرْهُمَا وَ قُلْ لَهُمَا قَولًا
كَريِماً: «و پروردگارت فرمان داده:" جز او را
نپرستيد؛ و به پدر و مادر نيكى كنيد. هرگاه يكى از آن دو، يا هر دو، نزد تو به سنّ
پيرى رسند، كمترين اهانتى به آنها روا مدار؛ و بر آنها فرياد مزن؛ و گفتار (لطيف و
سنجيده و) بزرگوارانه به آنها بگو».
روشن است كه ضمير «ربّك» خطاب به پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم است، در حالى
كه «الّا تَعْبُدُوا» خطاب به همه مؤمنان مىباشد- زيرا به صورت صيغه جمع است- سپس در جمله «امّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ» تا آخر آيه تمام ضميرها مفرد است، و مخاطب در آن، پيامبر
صلى الله عليه و آله و سلم مىباشد، در حالى كه مىدانيم پيغمبر اكرم صلى الله
عليه و آله و سلم ساليان دراز قبل از نبوت، پدر و مادر خود را از دست داده بود؛
بنابراين، اينگونه دستورات درباره احترام والدين به صورت خطاب به پيامبر صلى الله
عليه و آله و سلم از قبيل همان ضربالمثل معروف «ايّاكَ اعْنِى وَ اسْمَعى يا جاره» است.
و اينكه جمعى از مفسّران اهل سنّت پذيرفتهاند كه مانعى ندارد مخاطب آيه مورد
بحث پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم باشد، و چنين نسيانى براى او جايز است، صحيح
به نظر نمىرسد، چرا كه مورد آيه نسيان احكام اللَّه است، مگر مىشود پيامبر صلى
الله عليه و آله و سلم حكم الهى را فراموش كند، و اگر فراموش كند، چه اعتماد و
اطمينانى به سخنان او در مسأله وحى كه اساس دعوت او است باقى مىماند؟
***
ه. بعضى از آيات سوره ضحى نيز از جمله
آياتى است كه براى ما كه معتقد به لزوم عصمت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم از
آغاز عمر هستيم ايجاد سؤال مىكند، آنجا كه مىفرمايد: الَمْ يَجِدْكَ يَتيماً فَاوى- وَ وَجَدَكَ ضالًّا
فَهَدى- وَ وَجَدَكَ عَائِلًا فَاغْنى: «آيا