در اين آيه نوح از اين‌كه تقاضايى كرده كه از آن آگاه نبوده، عذر خواهى مى‌كند، و نيز از خداوند تقاضاى غفران و بخشش و رحمت مى‌نمايد، و نيز مى‌گويد:. اگر مرا مورد مغفرت و رحمتت قرار ندهى زيانكار خواهم بود».

سؤال اين است كه اين موضوعات سه گانه چگونه با مقام عصمت انبياء سازگار است؟

پاسخ‌

براى يافتن پاسخ اين سوال بايد دقت كرد كه در اين‌جا چه خطايى از نوح سرزده؟ آيا گناه بوده، يا كارى در حد يك ترك اولى؟ البتّه خداوند به نوح هشدار داده بود كه درباره ظالمان (مشركان) شفاعتى مكن زيرا همه غرق مى‌شوند وَ لَا تُخَاطِبْنِى فِى الَّذِينَ ظَلَمُوا انَّهُمْ مُغْرَقُونَ‌ [1]

ولى از كجا نوح مى‌دانست كه پسرش در زمره كافران است؟ زيرا ممكن است همان‌گونه كه جمعى از مفسران گفته‌اند فرزند نوح وضع خود را از پدر ظاهراً مكتوم مى‌نمود و بسيارند پسرانى كه در برابر پدر قيافه ظاهر الصلاحى به خود مى‌گيرند ولى در غياب او طور ديگرند و نمونه آن را بسيار ديده يا شنيده‌ايم.

بعلاوه طبق آيه 40 سوره هود قُلْنَا احْمِلْ فِيهَا مِنْ كُلِّ زُوجَينِ اثْنَينِ وَ اهْلَكَ الَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَولُ‌: «به نوح گفتيم: از هر جفتى از حيوانات يك زوج در كشتى سوار كن و همچنين خاندانت را مگر كسى كه قبلًا وعده هلاكش داده شده است». [2]

مطابق اين آيه تصور نوح اين بود كه فرزندش نيز طبق وعده الهى اهل نجات خواهد بود، و لذا در آيات مورد بحث به عنوان جلب ترحم پروردگار عرض كرد:

[1]. سوره هود، آيه 37.

[2]. اين تعبير ممكن است اشاره به آيه 37 همين سوره «هود» باشد (چند آيه قبل از آيه مورد بحث كه مى‌فرمايد: وَلَا تُخَاطِبْنِى فِى الَّذِينَ ظَلَمُوا انَّهُمْ مُغْرَقُونَ‌ درباره ستمكاران با من سخن مگوييد كه آنها حتماً غرق خواهند شد و يكى از مصاديق روشن آن همسر نوح بود كه به كافران پيوست و او هرگز تقاضاى نجات براى همسرش نكرد).