آشكار مى‌پوشاند، و مردم دست به دامن لطف خدا مى‌شوند و خداوند با لطف و كرمش كمى اين عذاب را بر طرف مى‌سازد، ولى باز منكران ايمان نمى‌آورند.

اين تفسير هم موافق ظاهر آيه، هم مطابق اخبار متعددى است كه در منابع تفسير شيعه و اهل سنت آمده است.

در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مى‌خوانيم كه فرمود: «چهار چيز از نشانه‌هاى نزديك شدن قيامت است: اوّل ظهور دجّال، و ديگرى نزول عيسى‌، و سوّم آتشى است كه از قعر سرزمين عدن برمى‌خيزد و چهارم دخان (دود) است».

يكى از اصحاب سؤال مى‌كند، دخان چيست؟ پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم آيه فوق را تلاوت فرمود: فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتى السَّماءُ بِدُخانٍ مُبينٍ‌ و سپس افزود. «يَمْلُا ما بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ يَمْكُثُ ارْبَعيْنَ يَوْماً وَ لَيْلَةً امَّا الْمُؤْمِنُ فَيُصيبُ مِنْه كَهيْئَةِ الزَّكْمِةِ وَ امَّا الْكافِرُ بِمَنْزِلَةِ السَّكْرانِ يَخْرُجُ مِنْ مِنْخَرَيْهِ وَ اذْنَيْهِ وَ دُبِرِهِ‌؛ دودى است كه بين مشرق و مغرب را پر مى‌كند، و چهل شبانه روز باقى مى‌ماند، اما مؤمن حالتى شبيه به زكام به او دست مى‌دهد، و كافر همچون مستان خواهد بود، و دود از بينى و گوش‌ها و پشت او بيرون مى‌آيد». [1]

همين معنا با تفاوتى در منابع شيعه نيز آمده است، آن‌جا كه اميرمؤمنان على عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم نقل مى‌كند كه ده چيز قبل از قيامت به طور قطع واقع مى‌شود: از جمله آنها قيام حضرت مهدى عليه السلام و نزول حضرت عيسى عليه السلام و ظهور دخان را مى‌شمرد. [2]

بعضى روايات ديگر نيز در اين زمينه وارد شده كه اين تفسير را تأييد مى‌كند.

بنابراين بهترين تفسير براى آيه همان تفسير سوّم است.

اين بود عمده‌ترين اشراط السّاعه، در بخش اوّل، كه در قرآن مجيد به آن اشاره شده.

[1]. تفسير درّ المنثور، جلد 6، صفحه 29.

[2]. بحارالانوار، جلد 52، صفحه 209- و در تفسير قرطبى جلد 9، صفحه 5950 و غير آنها نيز احاديثى به همين مضمون ديده مى‌شود.