آن (مانند خطوط سرانگشتان) را باز گردانيم و تنظيم كنيم.

صراحت اين آيه نيز در معاد جسمانى به تمام معنا قابل توجه است.

سوّمين آيه سخنى از زبان قوم ثمود، [1] در برابر پيامبرشان صالح، نقل مى‌كند كه آنها يكديگر را مخاطب ساخته، در مذمّت اين پيامبر بزرگ چنين مى‌گفتند: «آيا او به شما وعده مى‌دهد كه وقتى از دنيا رفتيد و خاك و استخوان شديد بار ديگر (از قبرها) خارج مى‌شويد» (و لباس حيات در تن مى‌پوشيد).

هيهات «چه دور است اين وعده‌هاى (دروغين) كه به شما داده مى‌شود»! (ايَعِدُكُمْ انَّكُمْ اذْا مِتُّمْ وَ كُنْتُمْ تُراباً وَ عِظاماً انَّكُمْ مُخْرَجُوْنَ هَيْهاتَ هَيْهاتُ لِما تُوْعَدُونَ).

اين تعبيرها به وضوح مى‌رساند كه پيامبرشان صالح (يا هود)، به آنها وعده معاد جسمانى مى‌داد، و آنها با شدّت با او به مخالفت برخاستند، و سرانجام به خاطر اين تكذيب‌ها گرفتار عذاب دردناكى شدند و نابود گشتند (چنان‌كه در ذيل همين آيات در سوره حج آمده).

در چهارمين آيه، سخن از «اصحاب شمال» است (آنها كه نامه اعمالشان به نشانه جرمشان به دست چپ آنها داده مى‌شود) قرآن در مذمّت آنها، همين معنا را تكرار كرده، مى‌گويد: آنها بر گناهان عظيم اصرار داشتند، و در مقام انكار معاد مى‌گفتند: «مگر ممكن است هنگامى كه ما مرديم و خاك و استخوان شديم، بار ديگر باز گرديم» (وَ كانُوا يَقُولُونَ اذا مِتْناوَكُنّا تُراباً وَ عِظاماً انّا لَمَبْعُوثُونَ)

اين مذمّت شديد در واقع دفاعى است از اين حقيقت كه استخوان‌هاى خاك شده، بار ديگر لباس حيات در تن مى‌كند و زنده مى‌شود.

در آيه پنجم (آخرين آيه) نيز با صراحت درباره گروهى از كفّار مى‌گويد: «اين آتش دوزخ، جزاى آنهاست، به خاطر اين‌كه كافر شدند و مى‌گفتند: آيا هنگامى كه ما استخوان و خاك‌هاى پراكنده شديم، بار

[1]. در آيه فوق تصريح به نام اين قوم و پيامبرشان نشده، بعضى آن را قوم ثمود (قوم صالح) دانسته‌اند و بعضى قوم عاد (قوم‌هود) شمرده‌اند، اما با توجه به مجازات آنها (صيحه آسمانى) كه در ذيل آيات آمده تناسب بيشترى با قوم ثمود دارد.