آنان صرف نظر كند.

در حديثى از پيغمبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله تعبير عجيبى ديده مى‌شود كه اهميّت مقام عفو را به روشنى اثبات مى‌كند، فرمود: «انَّه يُنادى مُنادٍ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَنْ كانَ لَهُ عَلَى اللَّهِ اجْرٌ فَلْيَقُمْ، فَلا يَقُومُ الّا الْعافُوْنَ، الَمْ تَسْمَعُوا قَوْلَهُ تَعالَى‌ فَمَنْ عَفا وَ اصْلَحَ فَاجْرُهُ عَلَى اللَّهِ»: «روز قيامت منادى ندا مى‌دهد هركسى بر خداوند اجرى دارد برخيزد!، هيچ‌كس جز آنها كه عفو كرده‌اند بر نمى‌خيزند، آيا اين سخن خداوند متعال را نشينده‌ايد كه مى‌فرمايد:" هركس عفو كند و اصلاح نمايد، اجر و پاداش او بر خدا است"» [1]

البتّه عفو تنها يك مسأله اخلاقى نيست، بلكه يك مسأله مهم اجتماعى است، چرا كه اگر بناى يك جامعه بر انتقام‌جوئى باشد دائماً جدال و كشمكش و خونريزى در ميان آنها حاكم خواهد بود و روى عزت و آرامش نخواهند ديد، لذا در حديثى از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله آمده است: «عَلَيْكُم بِالْعَفْوِ فَانَّ الْعَفْوَ لا يَزيْدُ الْعَبْدَ الّا عِزّاً»: «بر شما باد به عفو كردن چرا كه عفو بندگان را جز عزت نمى‌افزايد» [2]

واژه «تَوّاب» صيغه مبالغه از ماده توبه است و توبه به گفته مقائيس اللغه به معناى رجوع و بازگشت است، و معمولًا در بازگشت از گناه به كار مى‌رود همان‌گونه كه در لسان العرب آمده است.

ولى راغب در مفردات تعبير ديگرى در تفسير آن دارد، مى‌گويد: توبه ترك گناه به بهترين صورت ممكن است، سپس عذرخواهى را به سه گونه تقسيم‌

[1]. سفينة البحار، جلد 2، صفحه 208.

[2]. اصول كافى، جلد 2، صفحه 108، باب العفو، حديث 5.