نام کتاب : پاسخ به پرسشهاى مذهبى نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 58
مىگردند كه
اغراض خود را در سايه آن انجام دهند؛ همواره به فكر اين هستند كه از طرف مقابل
كلمهاى بشنوند كه بتوانند براى آن تفسيرهاى نامناسب و گمراه كنندهاى بنمايند و
روى آن تبليغات مسموم و زهرآگين كنند و به اصطلاح جنگ اعصاب روى آن راه بيندازند؛
لفظ «بدا» از جلمه اين الفاظ است.
در هر حال
براى روشن شدن حقيقت معناى كلمه «بدا» از نظر عقايد شيعه، كافى است به بيان ساده و
مختصرى كه ذيلًا گفته مىشود، توجّه فرماييد: [1]
اصولًا كلمه «بدا» در لغت عربى به معناى آشكار شدن است. قرآن مجيد درباره ظالمان و
ستمگران مىگويد: «وَ بَدا لَهُمْ سَيِّئاتُ ما عَمِلُوا؛
در آن روز اعمال بدى را كه انجام دادهاند براى آنها آشكار مىشود (و نتيجه كردار
سوء خود را مىبينند)». [2] در عبارت
عربى گاهى گفته مىشود: بدا من فلان كلام فصيح
يعنى از فلان شخص كلام فصيحى صادر شد و گاهى به جاى كلمه «مِن»، «لام» گذارده
مىشود و مىگويند:
بدالفلان
كلام فصيح و معناى آن عيناً همان معناى جمله اوّل است، يعنى سخن فصيحى از او
آشكار شد.
اكنون كه
معناى جمله «بدالفلان» و امثال آن را دانستيم، برگرديم به اصل مطلب:
بسيار مىشود
كه مقدّمات كارى در نظر ما از هر جهت مهيّاست، ولى پيشامدهاى غير منتظرهاى رخ
مىدهد و آن وضع به هم مىخورد و آن كار انجام نمىشود در اينجا گفته مىشود: خدا
نخواست چنين مطلبى انجام يابد، و ممكن است در همين جا كلمه «بدا» به كار برده شود
و گفته شود: «بداللَّه انّه لا يريد هذا» يعنى از
خداوند آشكار شد كه نمىخواهد اين كار انجام شود. بنابر اين مقصود اين نيست كه
براى خدا آشكار شد، تا مستلزم جهل به تقدير دوّم باشد
[1]. اين بيان عصاره گفتار محقّقان و بزرگان و
دانشمندان شيعه در اين بحث است، مخصوصاً علّامه بزرگوار، متكلّم و فقيه نامى شيخ
مفيد در كتاب «اوائل المقالات»، و شرح رساله «اعتقادات صدوق» به عنوان بيان عقيده
علماى شيعه بياناتى دارد كه هرگونه ابهامى را در اين زمينه بر طرف مىسازد.