23- كاتبان وحى الهى چه كسانى بودند؟

سؤال‌

نخستين و آخرين سوره‌هاى قرآن برحسب نزول كدام است و قرآن پس از نزول وحى، به وسيله چه كسانى نوشته مى‌شد؟

پاسخ‌

مطابق آنچه مورّخان معتبر اسلامى نوشته‌اند، نخستين سوره‌اى كه بر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نازل شد، سوره مباركه علق‌ (اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذَى خَلَق) بود و آخرين سوره‌اى كه نازل شد سوره «توبه» بوده است. مضامين اين دو سوره نيز اين مطلب را تأييد مى‌كند.

در مورد نگارش قرآن در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله بايد بگوييم، عدّه‌اى از برجسته‌ترين صحابه پيامبر آياتى را كه بر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نازل مى‌شد، مرتّباً از آن حضرت دريافت نموده با يك نوع خطّ كوفى كه خطّ متداول آن زمان بود مى‌نوشتند. اين عدّه را «كُتّاب وحى» يعنى «نويسندگان وحى» مى‌نامند. تعداد اين افراد را مورّخان تا چهل و سه نفر نوشته‌اند. در ميان اين چهل و سه نفر از همه بيشتر علىّ بن ابى طالب عليه السلام و زيد بن ثابت در كار نوشتن آيات قرآن زحمت مى‌كشيدند. آنها هميشه ملازمت حضور پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله را داشتند و با راهنمايى و