واقعى شطرنج است، زيرا پرداختن به شطرنج ساير منابع ذهنى را از كار مى‌اندازد و ديگر فعّاليّت‌هاى ذهنى بيهوده و پوچ مى‌شود. شطرنج مى‌تواند به مفهوم لغت، اختلال حواس ايجاد كند ...».

بعد شانتال نظر «الخين» قهرمان نابغه را تكرار مى‌كند كه هميشه مى‌گفت: «براى برنده شدن بايد از حريف خود متنفّر شد ...!» و اين يك زيان غير قابل انكار اخلاقى به اضافه زيان‌هاى ديگر است. [1] بايد توجّه داشت كه شطرنج يك نوع قمار است و اين‌جاست كه مى‌فهميم چرا اسلام قمار را بطور كلّى-/ حتّى در صورتى كه برد و باخت هم در كار نباشد-/ تحريم كرده است؛ زيرا هيچ نوع قمارى در واقع بدون برد و باخت نيست، چيزى كه هست در مواردى كه پول در ميان نباشد اين برد و باخت در فكر است، در وجود است و اخلاق!

ضربه‌هاى اخلاقى‌

اگر ياد خدا از زندگى حذف شود و مهر و عشق الهى يعنى ايمان از وجود بشر حذف گردد، چه مى‌ماند؟ موجودى با يك سلسله احساسات خشن و وحشى، بشرى ناآرام، مضطرب، خائف، محزون و نااميد.

به اتّفاق همه دانشمندان علم اخلاق، رمز خوشبختى و سعادت حقيقى بشر در تعديل احساساتش نهفته است كه از آن به عدالت تعبير مى‌شود و آن به معناى واقعى كلمه در منطبق كردن مسير زندگى با راه خدا كه صراط مستقيم است خلاصه مى‌شود؛ زيرا روح آرامش و اطمينان آن‌جاست. در حديثى كه از پيشوايان ما نقل شده، به اين نكته لطيف اشاره شده كه: «الِانْسانُ هُوَ الْمَرْءُ الْمُؤْمِن؛ انسان واقعى همان فردى است كه ايمان داشته باشد».

[1]. اوّلين دانشگاه و آخرين پيامبر، نوشته دكتر سيّد رضا پاك نژاد، ج 17.