نور هدايت‌

يكى از شاخه‌هاى مهم در باب توحيد، توحيد افعالى است كه اگر انسان آن را به‌طور صحيح باور داشته باشد در زندگى او اثر عميق مى‌گذارد.

توحيد افعالى يعنى هر چه و هر كه در عالم است و حتّى اگر برگ درختى بر اثر نسيمى اندك تكانى مى‌خورد از ناحيه خداست. بى‌فرمان او هيچ كارى صورت نمى‌گيرد: برّندگى شمشير، سوزندگى آتش، و ... همه به فرمان اوست. و در يك جمله «لا مُؤثّرَ فِى‌الوُجودِ الّا اللّه» «هيچ مؤثّرى در عالم هستى جز خداوند نيست). [1] اختيار و آزادى ما نيز از جانب خداست و اگر چنين اراده و اختيارى نمى‌داد نمى‌توانستيم كارى بكنيم و در عين حال به ما اين آزادى داده شده و جبر هم لازم نمى‌آيد.

هرگاه انسان باور كند و در عمق جانش توحيد افعالى بنشيند و بفهمد كه اراده استقلالى فقط اراده خداست و اراده‌اى كه ما داريم خدا براى امتحان داده است، ديگر براى نزديكى به ديگران كرنش نمى‌كند، براى رسيدن به متاع دنيوى چشمش به دست ديگران نيست و به مال ديگران چشم طمع نمى‌دوزد، با اين اعتقاد براى اطاعت و رضايت مخلوق در معصيت خدا داخل نمى‌شود و حلّ مشكلاتش را از غير او نمى‌طلبد، زيرا همه اينها با معناى «مؤثّرى در عالم غير از خدا نيست» منافات دارد. اگر اين آيه قرآن را باور كنيم كه « «انَّمَا امْرُهُ اذَا ارَادَ شَيْئًا انْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»؛ فرمان او چنين است كه هرگاه چيزى را اراده كند، تنها به آن مى‌گويد باش! آن نيز بى‌درنگ موجود مى‌شود». [2] اين راه‌هاى انحرافى كاملًا بى‌معنى مى‌شود.

علّت اينكه ريشه تمام اصلاحات را اصلاح اعتقادات مى‌دانند همين است.

انبياى الهى نيز وقتى مبعوث مى‌شدند اوّل كارشان اين بود كه در قلب و مغز مردم دست ببرند و عقايد صحيح را در آن جاى دهند. زمانى كه ايمان درست شد شاخ‌

[1]. بحارالانوار، ج 5، ص 151.

[2]. سوره يس، آيه 82.