پيامبر صلى الله عليه و آله دو مادّه «سلم» و «امن» را در حديث ذكر كرده، چرا كه حقيقت اسلام تسليم است و سالم گذاردن ديگران نيز در مفهوم اسلام است. ازاين‌رو بايد مردم از دست و زبان انسان مسلمان آسوده باشند.

مؤمن كسى است كه دوستان و همسايگانش از دست او ايمن باشند و متّقى واقعى كسى است كه شبهات را ترك كند. اگر كسى آلوده شبهات مى‌شود متّقى واقعى نيست.

هر كه زبانش چون مار و عقرب است و با زخم زبان، غيبت، تهمت، تحقير، تمسخر، هتك آبرو، فحش و جز آن ديگران را مى‌گزد، جزءِ مسلمانان نيست.

برخى را شيطان بدين‌گونه مى‌فريبد كه در سخنان جدّى خود زبانشان را حفظ مى‌كنند، ولى در شوخى‌ها آن كارهايى را كه در جدّى نمى‌توانند بكنند انجام مى‌دهند. در قالب شوخى، برادر مسلمان خود را تحقير و ريشخند مى‌كنند و به اذيّت و آزار او مى‌پردازند، سپس مى‌گويند شوخى كردم و غرضى در كار نبود.

خلاصه گاه شوخى‌ها از كلمات جدّى بدتر است، زيرا در كلام جدّى انسان قيد و بند دارد، امّا در شوخى از هر قيد و بندى رهاست. [1]

اگر در تاريخ دقّت كرده باشيد در دربار شاهان دلقك‌هايى بوده‌اند كه كلمات جدّى را در قالب شوخى بيان مى‌كردند. وجود اين دلقك‌ها فقط براى سرگرمى سلطان نبوده، بلكه از جمله فلسفه‌هايش اين بود كه هرگاه اطرافيان شاه‌

[1]. از جمله گناهانى كه موجب دريده شدن پرده‌ها مى‌گردد ردّ و بدل كردن سخنان بيهوده و شوخى براى خنداندن ديگران است. در روايات اسلامى آمده است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: انَّ الرَّجُلَ لَيَتَكَلَّمُ بِالكَلِمَةِ يُضحِكُ بِها جُلَساءَهُ يَهوي بِها ابعَدَ مِن الثُّريّا: گاه انسان سخنى مى‌گويد تا هم‌محفلان خود را بخنداند، ولى همان سخن او را (از نظر هلاكت و بدبختى) به جايى دورتر از ثريا ساقط مى‌كند». (مسند احمد، ج 2، ص 402).

و در حديث ديگرى فرمودند: كَثرَةُ المِزاحِ تَذهَبُ بِماءِ الوَجهِ: شوخى زياد آبرو را مى‌بَرد». (كافى، ج 2، ص 665، ح 14).

و در حديثى امام صادق عليه السلام فرمودند: لا تُمارِ فَيَذهَبَ بَهاؤُكَ وَلا تُمازِح فَيُجتَرَا عَلَيكَ: جدال نكن كه شخصيّتت مى‌رود و شوخى نكن كه بر تو گستاخ مى‌شوند». (كافى، ج 2، ص 665، ح 17).