و چهره‌هاى منفور دشمنان حق را از پشت هزاران پرده فريبنده مى‌ديدند.

اين اثر عجيب تقوا در شناخت واقعى و ديد و درك انسان‌ها در بسيارى از روايات و آيات ديگر نيز آمده است: « «وَاتَّقُوااللَّهَ وَيُعَلّمُكُمُ اللَّهَ»؛ و تقواى الهى پيشه كنيد و خداوند به شما تعليم مى‌دهد». [1] در حديث معروفى آمده است:

«المُؤمِنُ يَنظُرُ بِنُورِاللّهِ‌

؛ انسان باايمان با نور خدا مى‌بيند».

در سخنان على عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود:

«اكثَرُ مُصارِعِ العُقولِ تَحتَ بِرُوقِ المَطامِعِ‌

؛ زمين خوردن عقل‌ها غالباً به سب برق طمع است كه چشم عقل را از كار مى‌اندازد و پرتگاه‌ها و لغزش‌گاه‌ها را نمى‌بيند». [2] ثالثاً از نظر تجزيه و تحليل عقلى نيز پيوند ميان تقوا و درك حقايق قابل فهم است، زيرا مثلًا جوامعى كه بر محور هوى‌و هوس مى‌گردد و دستگاه‌هاى تبليغاتى آنها در مسير دامن زدن به همين هوى‌و هوس‌ها گام برمى‌دارد، روزنامه‌ها مروّج فساد و راديوها بلندگوى آلودگى و انحرافات مى‌شوند و تلويزيون‌ها در خدمت هوى‌و هوس‌اند، بديهى است در چنين جامعه‌اى تشخيص حق از باطل و خوب از بد براى بيشتر مردم بسيار دشوار است. بنابراين بى‌تقوايى سرچشمه فقدان تشخيص و يا سوءِ تشخيص است. فى‌المثل در خانواده‌اى كه تقوا نيست و كودكان در محيط آلوده پرورش مى‌يابند، از همان طفوليّت به فساد و بى‌بندو بارى خو مى‌گيرند، در آينده كه بزرگ مى‌شوند تشخيص نيكى‌ها از بدى‌ها برايشان دشوار است. اصولًا به كار افتادن نيروها و انرژى‌ها و هدر رفتن اين سرمايه‌ها در راه گناه موجب مى‌شود كه مردم از نظر درك و اطّلاع، در سطحى پايين قرار گيرند و افكار منحطّى داشته باشند، هرچند در صنايع و زندگى مادّى پيشروى كنند.

[1]. سوره بقره، آيه 282.

[2]. نهج‌البلاغه، حكمت 219.