مرد مسلمان تا ساكت است نيكوكار نوشته مى‌شود و چون سخن گويد يا نيكوكار يا بدكار نوشته خواهد شد». [1]

«انَّ اللّهَ عَزَّ وَجَلَّ جَعَلَ صُورَةَ المَرأةِ في وَجهِها وَصورَةَ الرَّجُلِ في مَنطِقِهِ‌

؛ همانا خداوند سيماى زن را در صورت او نهاد، امّا سيماى مرد را در منطق و گفتارش». [2] از جمله مصداق‌هاى بارز و مهمّ سخن بدون علم، شايعه‌پراكنى است. از بلاهاى بزرگى است كه دامنگير جوامع مختلف مى‌شود و روح اجتماعى وتفاهم و همكارى را در ميان آنها مى‌كشد. گاه يك منافق مطلب نادرستى جعل مى‌كند و آن را به ديگران مى‌گويد و كسانى بدون تحقيق در نشر آن مى‌كوشند و شايد شاخ و برگ‌هايى هم از خودشان به آن مى‌افزايند و در نتيجه آن مقدار قابل توجّهى از نيرو وفكر و وقت مردم‌را مشغول ساخته واضطراب ونگرانى درمردم ايجاد مى‌كنند.

بسا شايعات كه اعتماد عمومى را متزلزل مى‌سازد و افراد جامعه را در انجام دادن كارهاى لازم سست و مردّد مى‌كند.

گرچه اجتماعاتى كه در فشار و حفقان هستند گاهى شايعه‌سازى و نشر شايعات را به‌عنوان نوعى مبارزه يا انتقامجويى تعقيب مى‌كنند، ولى در اجتماعات سالم نشر شايعات زيان‌هاى فراوانى به‌بار مى‌آورَد. اگر شايعات در مورد افراد لايق، مثبت و مفيد باشد آنها را در خدمات خود دلسرد مى‌كند و گاهى حيثيّت چندين ساله آنها را بر باد مى‌دهد و مردم را از فوايد وجود آنان محروم مى‌سازد؛ به همين دليل، اسلام قاطعانه با شايعه‌سازى مبارزه كرده و جعل دروغ و تهمت را ممنوع مى‌سازد.

درسى مهم براى برقرارى نظم اجتماعى‌

قرآن كريم مى‌فرمايد: «وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ». [3] در اين آيه به يكى از

[1]. ثواب الاعمال، ص 178.

[2]. كنز الفوائد، ج 2، ص 14.

[3]. سوره اسراء، آيه 36.