5. نماز، خودبينى و كبر را درهم مى‌شكند، چرا كه انسان در هر شبانه‌روز هفده ركعت و در هر ركعت دو بار در برابر خدا پيشانى بر خاك مى‌سايد، خود را ذرّه كوچكى در برابر عظمت او مى‌بيند، بلكه صفرى در برابر بى‌نهايت، پرده‌هاى غرور و خودخواهى را كنار مى‌زند، تكبّر و برترى‌جويى را در هم مى‌كوبد.

به همين دليل امام على عليه السلام در آن حديث معروف كه فلسفه‌هاى عبادات اسلامى در آن منعكس شده، بعد از ايمان، نخستين عبادت را كه نماز است با همين هدف تبيين مى‌كند و مى‌فرمايد: «خداوند ايمان را براى پاك‌سازى انسان‌ها از شرك واجب كرده است و نماز را براى پاك‌سازى از كبر».

6. نماز وسيله پرورش فضايل اخلاق و تكامل معنوى انسان است، چرا كه انسان را از جهان محدود مادّه و چارديوار عالم طبيعت بيرون مى‌برد، به ملكوت آسمان‌ها دعوت مى‌كند و با فرشتگان همصدا و همراز مى‌سازد، خود را بدون نياز به هيچ واسطه در برابر خدا مى‌بيند و با او به گفت‌وگو برمى‌خيزد.

تكرار اين عمل در شبانه‌روز آن‌هم با تكيه بر روى صفات خدا، رحمانيّت و رحيميّت و عظمت او به‌خصوص با كمك گرفتن از سوره‌هاى قرآنى بعد از حمد كه بهترين دعوت‌كننده به‌سوى نيكى‌ها و پاكى‌هاست، اثر قابل ملاحظه‌اى در پرورش فضايل اخلاقى در وجود انسان دارد.

در حديثى از اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌خوانيم كه درباره فلسفه نماز فرمود:

«نماز وسيله تقرّب هر پرهيزگارى به خداست».

7. نماز به ساير اعمال انسان ارزش و روح مى‌دهد و روح اخلاق را زنده مى‌كند، زيرا نماز مجموعه‌اى است از نيّت خالص و گفتار پاك و اعمال خالصانه و تكرار آن در شبانه‌روز بذر ساير اعمال نيك را در جان انسان مى‌پاشد و روح اخلاص را تقويت مى‌كند.

در حديث معروفى مى‌خوانيم كه امير مؤمنان على عليه السلام در وصاياى خود بعد از آنكه فرق مباركش با شمشير ابن ملجم جنايتكار شكافته شد فرمود:

«اللّهَ اللّهَ فِى‌