مى‌آيد، در حالى كه چنين نيست و نكته‌اش در خود روايت آمده كه مى‌فرمايد:

مبادا به سراغ گناهان برويد.

در واقع مردم به دنبال دنيا هستند و گاهى به آن عشق مى‌ورزند و همين عشق باعث مى‌شود كه روزى را از راه معصيت بخواهند. اين روايات ترمزى است در مقابل دنياپرستان گناهكار و به اين معنا نيست كه اگر كسانى بخواهند براى پيشرفت جامعه اسلامى از راه حلال فعّاليّت اقتصادى داشته باشند اشكالى داشته باشد. بنابراين روايات جنبه تخديرى ندارد و دعوت به بيگانگى از مسائل اقتصادى نمى‌كند و عامل عقب‌ماندگى از نظر زندگى مادّى نيست.

پيشوايان اسلام براى اينكه سرمشقى به ديگران بدهند در بسيارى از موارد كار مى‌كردند. كارهايى سخت و توانفرسا. پيامبران پيشين نيز از اين قانون مستثنا نبودند. از چوپانى گرفته، تا خيّاطى و زره‌بافى و كشاورزى ابا نداشتند. اگر مفهوم تضمين روزى از طرف خدا، نشستن در خانه و انتظار رسيدن روزى باشد، نبايد پيامبران و امامان كه از همه آشناتر به مفاهيم دينى هستند اين‌همه براى روزى تلاش كنند.

ما هم مى‌گوييم روزى هركس مقدّر و ثابت است، ولى در عين حال مشروط به تلاش و هرگاه اين شرط حاصل نشود مشروط نيز از ميان خواهد رفت. اين درست به آن مى‌ماند كه مى‌گوييم: «هركس اجلى دارد و مقدار معيّنى از عمر» مسلّماً مفهوم اين سخن آن نيست كه اگر انسان حتّى دست به انتحار يا تغذيه از موادّ زيانبخش بزند تا اجل معيّنى زنده مى‌ماند. مفهومش اين است كه اين بدن استعداد بقا تا مدّت قابل‌ملاحظه‌اى دارد امّا مشروط به اينكه اصول بهداشت را رعايت كند و از موارد خطر بپرهيزد و آنچه را سبب مرگ زودرس مى‌شود از خود دور كند.

نكته مهم اين است كه آيات و روايات مربوط به معيّن بودن روزى در واقع ترمزى است روى افكار مردم حريص و دنياپرست كه براى تأمين زندگى به هر