سود اين كار بسيار روشن است زيرا از اين راه مى‌توانند عامل روانى «ترس و وحشت» را جانشين نيروهاى پرخرج نظامى كنند!

مثلًا در آن روز كه مردم هندوستان تصوّر مى‌كردند اين شيطانهاى سفيد (اروپاييها) مى‌توانند از درهاى بسته به طور مرموزى وارد شوند و از اسرار درون خانه‌ها با خبر گردند هيچ فكر انقلابى ممكن نبود در آنها به وجود آيد، و اين فكر احساس حقارتى در آنها به وجود مى‌آورد كه بهترين ضامن بقاى استعمار محسوب ميشد.

امروز نيز كه بقاياى اين افكار در مغز بسيارى از مردم شرق وجود دارد به دست آوردن آزادى كامل براى آنها ميسّر نيست، با اين كه حوادثى مانند استقلال هندوستان و الجزاير و امثال آنها به خوبى ثابت كرد كه آن افسانه‌ها تا چه اندازه از واقعيت دور بوده است.

مسأله نفوذ جادويى سياستهاى غربى در شرق از يك نظر ديگر نيز قابل مطالعه است و آن اين كه: عده قابل توجّهى نه به خاطر ايمان به چنان نفوذ خارق العاده، بلكه بيشتر به خاطر شانه خالى كردن از زير بار مسئوليتها، و تن در دادن به تنبلى‌