اين دو عموم و خصوص مطلق است، يعنى هر كسى كه جزو مقربين بود، جزو ابرار است؛ ولى چنين نيست كه هر كس جزو ابرار (نيكان) بود، به مقام مقربين رسيده باشد؛ گروه مقربين دسته‌اى خاص از مؤمنانند كه برنامه اعمال نيكان و ابرار شاهد و ناظرند. [1] و جمله معروف هم شاهد اين مطلب است كه‌

«حسنات الأبرار سيئات المقرّبين»:

«كارهاى نيك ابرار سيئه (كارهاى غيرنيك) مقربين است». يعنى مقربين به چنان مقامى رسيده‌اند كه اگر اعمال نيك ابرار را انجام دهند، گوئى سيئه‌اى مرتكب شده و بايد استغفار كنند، يعنى اعمال آنها خالص‌تر و پرقيمت‌تر از اعمال ابرار بايد باشد.

نشانه‌هاى ابرار

در آيات و روايات نشانه‌هائى از آنها ذكر شده است كه به چندى از آنها اشاره مى‌كنيم: در سوره دهر (الانسان)، [2] پنج نشانه براى آنها ذكر شده است كه عبارتند از:

1- وفاء به نذر (يُوفُونَ بِالنَّذْر).

2- خوف از روزى كه عذابش فراگير است) يَخَافُونَ يَوْماً كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً.

3- اطعام مسكين و يتيم و اسير (وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ‌ [3] مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً).

4- اخلاص‌ إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُوراً.

[1]. تفسير نمونه، جلد 26، صفحه 273.

[2]. سوره دهر، آيات 8 تا 11.

[3]. على حبّه را اكثراً به خدا برگردانده اند، يعنى اطعام طعام مى كنند بر محبت و دوستى خدا ولى بعضى مثل آنچه در تفسير نمونه است به طعام زده اند يعنى با اينكه طعام را دوست داشته و خود مى خواستند، انفاق كردند، و تقويت مى كند اين قول دوم را ايه بعدى كه اخلاص را مى فهماند (يعنى على حبّه اگر به خدا بر گردد همان اخلاص را مى فهماند و مطلب آيه بعد تكرار مى شود نه جمله جديد) ..