با توجه است ولى خير اعم است. ابن‌ميثم در شرح خود برّ و نيكى را به صفت حميده عفّت برگردانده كه حد وسط بين خمودى شهوت و فجور است و شاهد بر سخن خود اين آورده است كه به انسان بدكار «فاجر» گويند. [1] نكته ديگر اين كه «فاجر» از ريشه «فجر» به معنى شكافتن وسيع است؛ خواه شكافتن زمين يا چيز ديگر و از آن‌جا كه نور صبح پرده شب را مى‌شكافد «فجر» گويند و به «فاجر» هم «فاجر» گويند زيرا پرده حيا و پاكى را مى‌درد. [2]

حال، اول به سراغ مقام ابرار مى‌رويم، و دوم اين كه ابرار چه كسانى هستند؟ و سوم اين كه نشانه ابرار چيست، و چگونه مى‌توان در زمره آنها داخل شد؟

مقام ابرار

در آيات مختلفى از قرآن مجيد، سخن از ابرار و مقام آنها است، همچنان كه در بعضى آيات، سخن از فجّار و جايگاه آنها است. براى نمونه در سوره انفطار، آيات 13 و 14 مى‌خوانيم: إِنَّ الْابْرَارَ لَفِى نَعِيم- وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِى جَحِيم‌: «نيكان در نعمت فراوانند و بدكاران در دوزخ».

در سوره مطففين نيز فرموده: إِنَّ كِتَابَ الْابْرَارِ لَفِى عِلِّيِّينَ‌: «نامه اعمال نيكان در عليين است». [3] إِنَّ كِتَابَ الفُجَّارِ لَفِى سِجِّين‌: «نامه اعمال بدكاران در سجّين است». [4]

«سجّين» به تعبير ساده، دفتر كلّى است كه حساب همه بدكاران در آن است و «عليين» نيز چنين است، ولى فقط نامه اعمال و حساب هر يك از نيكان در آن‌

[1]. ابن ميثم، جلد 3، ذيل همين فراز، صفحه 418.

[2]. تفسيرنمونه، جلد 25، صفحه 351.

[3]. سوره مطففين، آيه 18.

[4]. همان سوره، آيه 7 ..