مى‌كنى،

«بِعِلْمِكَ انّ نَظَر النّاظر اليك اسْبَقْ مِنْ نَظَرك الى المنظور اليه». [1]

روايت شده كه خداوند عزوجل به ملائكه فرمود:

«انتُم مُوَكِّلون بالظواهر و انَا رقيبٌ على البَواطِن»:

«شما بر ظاهر مردم گماشته شده‌ايد، و من مراقب باطن آنها هستم». [2]

عارف و فيلسوف بزرگوار «علامه طباطبائى» مى‌گويد: «يكى از اهم چيزهايى كه در راه سير و سلوك و در حكم ضرورتى از ضروريات آن است، همانا امر مراقبت است».

سالك بايد از اولين قدم كه در راه مى‌گذارد، تا آخرين قدم، خود را از مراقبت خالى ندارد، و اين از لوازم حتمى سالك است، بايد دانست كه مراقبت داراى درجات و مراتبى است: سالك در مراحل اوليه يك نوع مراقبه‌اى دارد، و در مراحل ديگر انواع ديگرى، هر چه رو به كمال مى‌رود و طىّ منازل و مراحل كند، مراقبت او دقيق‌تر و عميق‌تر خواهد شد به طورى كه آن درجات از مراقبت را اگر بر سالك مبتدى تحميل كنند، از عهده آن برنيامده، يك باره، بارسلوك را به زمين مى‌گذارد، يا سوخته و هلاك مى‌شود، ولى رفته رفته در اثر مراقبه در درجات اوليه و تقويت در سلوك مى‌تواند مراتب عاليه از مراقبه را در مراحل بعدى به جاى آورد، و در اين حالات حتى بسيارى از مباحات در منازل اوليه بر او حرام و ممنوع مى‌گردد.

در اثر مراقبت شديد و اهتمام به آن آثار حبّ و عشق در ضمير سالك هويدا مى‌شود، زيرا عشق به جمال و كمال على الاطلاق فطرى بشر بوده، و با نهاد او خمير شده، و در ذات او به وديعت گذارده شده است، ليكن علاقه به كثرات و حبّ به ماديات حجابهاى عشق فطرى مى‌گردند، و نمى‌گذارند كه اين پرتو ازلى ظاهر گردد.

بواسطه مراقبت كم‌كم حجابها ضعيف شده، بالاخره از ميان مى‌رود، و آن‌

[1]. محجة البيضاء، جلد 8، صفحه 156.

[2]. محجة البيضاء، جلد 8، صفحه 156 ..