نشاط چگونه حاصل مى‌شود

نشاط، نشأت گرفته و مولد هماهنگى روحيه و عمل است، اگر روحيه انسان مجذوب عملى شد، آن عمل با نشاط صورت مى‌گيرد، آن كس كه عشق به كار و كسبى دارد، صبح زود با

نشاط و زودتر از كارفرما به سر كار مى‌رود، اگر روحيه او مجذوب درس خواندن هم باشد، با نشاط درس مى‌خواند، و به كسى توجهى ندارد، و خود را در اوج خوشى مى‌بيند، چنانكه از خواجه نصيرالدين طوسى نقل شده كه پس از مطالعه مى‌فرمود:

«ايْنَ المُلُوك، ايْنَ ابْناءُ المُلُوك»:

«كجايند پادشاهان و فرزندان آنها» كه ببينند آنها خوشى و سلطنت مى‌كنند يا من كه با اين نشاط مشغول مطالعه مى‌شوم و در باغستانهاى كتب به گردش مى‌پردازم و از آنها ثمر برمى‌گيرم؛

«الكُتُب بَساتينُ العُلِماء»

مرحوم خواجه اين مطلب را به شعر آورده و چنين گفته است:

اگر كسى طالب بازى نيز شد همين گونه با نشاط به دنبال آن مى‌رود.

اگر كسى علاقه شديد به عبادت داشته باشد، عبادت با نشاط صورت مى‌گيرد، وگرنه اگر در حالت متعادل روحى نباشد و خسته و كوفته باشد، عبادت با كسالت صورت مى‌گيرد، و بسيار در نماز خواندن خود تجربه كرده‌ايم، گاهى آنقدر به نماز بى علاقگى نشان مى‌دهيم كه مى‌گوئيم نماز را بخوانيم تا راحت شويم، گويا نماز عذابى است كه تا نخوانيم راحت نشويم، و سريع نماز را مى‌خوانيم بى حال و بى نشاط و فكر مى‌كنيم در عذابيم و بايد هر چه زودتر نجات يابيم، و گاه مى‌شود اگر در مقابل مردم بخواهيم نماز گزاريم، با آداب و با حال و با قرائت زيبا نماز مى‌خوانيم.