نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 655
«شبيه» است؛ بنابراين جمله «وَ هُمْ
بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ» مفهومش اين است كه: آنها همتا، شريك و شبيه براى خدا
قائل مىشوند.
«يَعْدِلُونَ» ممكن است از مادّه «عدول» به معناى انحراف و بازگشت از حق به سوى باطل باشد،
بنابراين مفهومش اين است كه:
آنها از خداوند واحد يكتا به غير او عدول مىكنند. [1]
[يَعْرِشُونَ:]
«كَانُوا
يَعْرِشُونَ»
«يَعْرِشُونَ» از مادّه «عَرْش» در اصل، به معناى درختان و باغهايى است كه به وسيله نصب داربستها برپا
مىشوند و منظره زيبا و پرشكوهى دارند. [2]
[يَعْزُبُ:]
«مَا يَعْزُبُ عَنْ
رَبِّكَ»
«يَعْزُبُ» از مادّه «عزوب»، در اصل، به معناى دورى و جدايى از خانه و خانواده، براى يافتن مرتع جهت
«گوسفندان» و چهار پايان است، و سپس به معناى غيبت و پنهانى، به طور مطلق استعمال
شده است.
و به همين مناسبت به مردان يا زنانى كه از همسر خود دور ماندهاند «عزب» يا «عزبه» گفته مىشود. [3]
[يَعَضُّ:]
«وَيَوْمَ يَعَضُّ
الظَّالِمُ»
«يَعَضُّ» از مادّه «عَضّ» (بر وزن سدّ) به معناى گاز گرفتن با دندان است، و معمولًا اين تعبير در مورد
كسانى كه از شدت حسرت و تأسف ناراحتند، به كار مىرود، چنان كه در فارسى نيز ضرب
المثل است كه فلان كس «انگشت حسرت به دندان مىگزيد» (ولى در عربى به جاى انگشت،
دست گفته مىشود، و شايد رساتر باشد، چون هميشه انسان در چنين حالاتى انگشت
نمىگزد بلكه گاه پشت دست را مىگزد، مخصوصاً در زبان عربى بسيار مىشود كه: همچون
آيه مورد بحث، «يَدَيْهِ» يعنى هر دو دست، گفته مىشود كه شدت تأسف و حسرت را به طرز گوياترى بيان
مىكند). [4]
[يُعَمَّر:]
«مَا يُعَمَّرُ
مِنْ مُّعَمَّرٍ»
«يُعَمَّر» از مادّه «عمر» در اصل از «عمارت» به معناى آبادى گرفته شده است، و اين كه:
به مدت حيات انسان «عمر» گفته مىشود، به خاطر آنست كه آبادى و عمارت بدن او
در اين مدت است. [5]