[مَلَأ:]

«أَ لَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ»

«مَلَأ» معمولًا به جمعيتى گفته مى‌شود كه عقيده واحدى براى خود انتخاب كرده‌اند و اجتماع و شكوه ظاهرى آنها چشم‌ها را پر مى‌كند؛ زيرا مادّه اصلى اين لغت به معناى «پر كردن» است، و در قرآن مجيد اين تعبير بيشتر در مورد جمعيت‌هاى خودخواه و خودكامه‌اى كه ظاهرى آراسته، و باطنى آلوده دارند، و صحنه‌هاى مختلف اجتماع را با وجود خود پر مى‌كنند، اطلاق شده است.

و معمولًا در آياتى از قبيل آيات مورد بحث (سوره يونس)، به معناى دار و دسته و اطرافيان و مشاوران مى‌آيد.

و اگر مى‌بينيم تنها سخن از بعثت «موسى‌» عليه السلام به سوى «فرعون» و «مَلأ» به ميان آمده، در حالى كه «موسى‌» عليه السلام مبعوث به همه فرعونيان و «بنى‌اسرائيل» بود؛ به خاطر آن است كه: نبض جامعه‌ها در دست هيئت‌هاى حاكمه و دارو دسته آنها است، و آنان هستند كه امت‌ها را فاسد مى‌كنند، بنابراين هر برنامه اصلاحى و انقلابى، اول بايد آنها را هدف‌گيرى كند.

در سوره‌ «ص»، «ملأ» اشاره به اشراف و سرشناسان «قريش» است كه به سراغ «ابوطالب» رفتند و بعد از بيرون آمدن از آن مجلس، به يكديگر و يا به پيروان خود مى‌گفتند: دست از بتها برنداريد، و معبودهايتان را محكم بچسبيد.

«مَلَاء» اشراف از خود راضى هستند كه همه جا مستضعفان را به مسخره مى‌گيرند، آنها را موجوداتى پست و در خور تحقير مى‌پندارند؛ چرا كه زر و زور ندارند، نه تنها آنها را مسخره مى‌كنند، كه افكارشان- هر قدر بلند باشد- و مكتبشان- هر اندازه ريشه‌دار- و اعمالشان- هر چند كاملًا حساب شده- به پندار آنها در خور تحقيرند، و به همين دليل، پند و اندرز، هشدار و اعلام خطر در آنها اثر نمى‌كند، تنها تازيانه‌هاى عذاب دردناك الهى بايد بر پشت آنها نواخته شود. [1]

[ملأ اعلى‌:]

«إِلَى الْمَلَإِ الأَعْلَى‌»

«ملأ اعلى‌» به معناى فرشتگان عالم بالا است؛ زيرا «ملأ» در اصل به جماعت و گروهى گفته مى‌شود كه: بر نظر واحدى اتفاق دارند، و چشم ديگران را با اين هماهنگى و وحدت پر مى‌كنند، و اشراف و اعيان و اطرافيان مراكز قدرت را نيز «ملأ» مى‌گويند؛ زيرا كه وضع ظاهرى آنها

[1]. بقره، آيه 246 (ج 2، ص 275)؛ اعراف، آيات 60، 103 (ج 6، صفحات 267، 336)؛ يونس، آيه 75 (ج 8، ص 436)؛ هود، آيه 38 (ج 9، 116)؛ ص، آيه 6 (ج 19، ص 235)؛ زخرف، آيه 46 (ج 21، ص 90)