و «با» در «بِمُفازَتِهِم» يا براى ملابست است، يا سببيت، در صورت اول معناى آيه چنين مى‌شود: «خداوند آنها را نجاتى همراه با رستگارى و پيروزى مى‌دهد» و در صورت دوم معناى آيه اين است: «خداوند آنها را به سبب رستگاريشان (كنايه از اعمال صالح و ايمان است) نجات و رهايى مى‌بخشد». [1]

[مُفْتَرىً:]

«إِلَّا سِحْرٌ مُّفْتَرىً»

تعبير به‌ «مُفْتَرىً» از مادّه‌ «فريه» به معناى تهمت و دروغ، از اين نظر است كه مى‌خواستند بگويند: موسى‌ عليه السلام اين نسبت را به دروغ بر خدا بسته! [2]

[مَفْتُون:]

«بِأَيِّكُمُ الْمَفْتُونُ»

«مَفْتُون» اسم مفعول از «فتنه»، به معناى ابتلاء، و در اينجا، به معناى ابتلاى به جنون است. [3]

[مَفَرّ:]

«يَوْمَئِذٍ أَيْنَ الْمَفَرُّ»

«مَفَرّ» اسم مكان است از «فرار» و بعضى احتمال داده‌اند: مصدر بوده باشد، ولى، اين احتمال در اينجا بعيد به نظر مى‌رسد. [4]

[مُفْرَط:]

«وَ أَنَّهُمْ مُّفْرَطُونَ»

«مُفْرَط» از مادّه‌ «فَرَط» (بر وزن فقط) به معناى پيشگام و متقدم است. [5]

[مَقابِر:]

«حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ»

«مَقابِر» از مادّه‌ «قَبْر» جمع‌ «مقبرة» به معناى محل قبر ميت است، و زيارت كردن مقابر در اينجا يا كنايه از مرگ است، (طبق بعضى از تفاسير) و يا به معناى رفتن به سراغ قبرها براى شماره‌كردن و تفاخر نمودن (طبق تفسير مشهور). [6]

[مَقالِيد:]

«لَهُ مَقاليدُ السَّمَاواتِ»

«مَقالِيد» از مادّه‌ «قَلْد» به گفته غالب ارباب لغت، جمع‌ «مقليد» است (هر چند «زمخشرى» در «كشّاف» مى‌گويد: اين كلمه مفردى از جنس خود ندارد) و «مقليد» و «اقليد» هر دو به معناى‌ «كليد» است، و به گفته «لسان العرب» و بعضى ديگر، اصل آن از «كليد» فارسى گرفته شده، و در عربى نيز، به همين معنا استعمال مى‌شود.

بنابراين‌ «مَقالِيْدُ السَّمَاواتِ وَ الارْضِ» به معناى كليدهاى آسمان‌ها و زمين مى‌باشد.

به گفته بعضى از فرهنگ نويسان فارسى:

«كليد» معربش «اقليد» و «اكليل» و «مقلاد»

[1]. زمر، آيه 61 (ج 19، ص 543)

[2]. قصص، آيه 36 (ج 16، ص 95)

[3]. قلم، آيه 6 (ج 24، ص 380)

[4]. قيامت، آيه 10 (ج 25، ص 292)

[5]. نحل، آيه 62 (ج 11، ص 311)

[6]. تكاثر، آيه 2 (ج 27، ص 301)