م‌

[مَآب:]

«لِلْمُتَّقينَ لَحُسْنَ مَآبٍ»

«مَآب» از مادّه‌ «أَوْب» به معناى مرجع و محل بازگشت است، و گاه به معناى منزلگاه و قرارگاه مى‌آيد، و اضافه «حُسْن» به «مَآب» از قبيل اضافه صفت به موصوف مى‌باشد. [1]

[مَآرِب:]

«فيها مَآرِبُ أُخْرَى‌»

«مَآرِب» از مادّه‌ «أَرَب» جمع‌ «مأربه» به معناى حاجت، نياز و مقصد است. [2]

[مَائِده:]

«أَن يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مآئِدَةً»

«مَائِده» در لغت، هم به خوان، سفره و طَبَق، گفته مى‌شود، و هم به غذايى كه در آن قرار مى‌دهند، و در اصل از مادّه‌ «ميد» به معناى حركت و تكان خوردن است شايد اطلاق‌ «مائده» بر سفره و غذا به خاطر نقل و انتقالى است كه در آن صورت مى‌گيرد. [3]

[مَارِج:]

«مِن مّارِجٍ مِّن نَارٍ»

«مَارِج» در اصل از «مرج» (بر وزن مرض) به معناى اختلاط و آميزش است، و در اينجا منظور اختلاط شعله‌هاى مختلف آتش مى‌باشد؛ زيرا هنگامى كه آتش شعله‌ور مى‌شود، گاه به رنگ سرخ در مى‌آيد، گاه به رنگ زرد، گاه به رنگ آبى و گاه به رنگ سفيد.

بعضى گفته‌اند: معناى‌ «تحرك» نيز در آن هست (از «أَمْرَجْتُ الدَّابَّةَ» يعنى «حيوان را در چراگاه رها كردم»؛ زيرا يكى از معانى «مرج» همان مرتع است).

باز در اينجا دقيقاً براى ما روشن نيست كه آفرينش‌ «جنّ» از اين آتشهاى رنگارنگ چگونه بوده است؟ همان گونه كه خصوصيات ديگر آن نيز از طريق «مخبر و گوينده صادق» يعنى قرآن مجيد و «وحى آسمانى» براى ما ثابت شده است، محدود بودن معلومات ما در برابر مجهولات، هرگز به ما اجازه نمى‌دهد كه اين حقايق را انكار، يا ناديده بگيريم، بعد از آن كه از طريق وحى اثبات گردد، هر چند علم را به آن راهى نيابد. [4]

[مَارِد:]

«مِّن كُلِّ شَيْطانٍ مَّارِدٍ»

«مَارِد» از مادّه‌ «مرد» (بر وزن سرد)، در اصل به معناى سرزمين بلندى است كه خالى از هرگونه گياه باشد، به درختى كه از برگ، برهنه شود، نيز «امرد» گويند، و به همين‌

[1]. ص، آيه 49 (ج 19، ص 334)؛ نبأ، آيات 22، 39 (ج 26، صفحات 53، 73)

[2]. طه، آيه 18 (ج 13، ص 203)

[3]. مائده، آيه 112 (ج 5، ص 162)

[4]. رحمن، آيه 15 (ج 23، ص 130)