به معناى افكندن چيزى به صورت بر زمين است و بنابراين، ذكر «وُجُوه» (صورت‌ها) در آيه فوق از باب تأكيد است. [1]

[كُبِتُوا:]

«كُبِتُوا كَمَا كُبِتَ الَّذينَ»

«كُبِتُوا» از مادّه‌ «كَبْت» (بر وزن ثبت) به معناى مانع شدن توأم با عنف و ذليل كردن است، اشاره به اين كه خداوند مجازات كسانى را كه با او و پيامبرش به مبارزه برمى‌خيزند، ذلت و خوارى قرار مى‌دهد و آنها را از لطف بى‌كرانش منع مى‌كند.

بعضى از مفسران «كبتوا» را به عنوان نفرين گرفته‌اند، و از آنجا كه نفرين از سوى خداوندى كه قادر بر همه چيز است، دليل بر تحقق آن مى‌باشد، نتيجه آن ذلت و خوارى اين گروه در دنيا است، ولى ظاهر تعبير آيه اين است كه: جمله خبريه است نه انشائيه. [2]

[كَبَد:]

«خَلَقْنَا الإِنْسانَ في‌ كَبَدٍ»

«كَبَد» به گفته «طبرسى» در «مجمع البيان» در اصل، به‌معناى‌ «شدت» است، و لذا هنگامى كه شير غليظ شود «تَكَبَّدَ اللَّبَنُ» مى‌گويند.

ولى، به گفته «راغب» در «مفردات»، «كبد» (بر وزن حسد) به معناى دردى است كه عارض «كبد» (جگر سياه) انسان مى‌شود و سپس، به هر گونه مشقت و رنج اطلاق شده است. ريشه اين لغت هر چه باشد، مفهوم فعلى آن همان رنج و ناراحتى است. [3]

[كبر:]

«في‌ صُدُورِهِمْ إِلَّا كِبْرٌ»

بعضى از مفسران‌ «كبر» را در آيه، به معناى «حسد» تفسير كرده‌اند، و عامل مجادله آنها را حسادتشان نسبت به پيامبر صلى الله عليه و آله و مقام معنوى و ظاهرى او مى‌دانند، در حالى كه‌ «كبر» در لغت، به اين معنا نيست، ولى ممكن است ملازم آن باشد، چرا كه افراد متكبر و خود محور، معمولًا حسود نيز هستند، همه مواهب را براى خود مى‌خواهند، و از اين كه ديگران از آن بهره گيرند ناراحت مى‌شوند. [4]

[كُبَر:]

«إِنَّها لَإِحْدَى الْكُبَرِ»

«كُبَر» جمع‌ «كُبْرى» به معناى بزرگ است، بعضى گفته‌اند: منظور: «سَقَر» است كه يكى از طبقات بزرگ دوزخ مى‌باشد، ولى اين تفسير، با آنچه قبلًا به آن اشاره كرديم و از آيات استفاده مى‌شود، سازگار نيست. [5]

[كُبَراء:]

«سادَتَنَا وَ كُبَرآءَنَا»

«كُبَراء» جمع‌ «كبير» به معناى افراد بزرگ‌

[1]. نمل، آيه 90 (ج 15، ص 607)

[2]. مجادله، آيه 5 (ج 23، ص 434)

[3]. بلد، آيه 4 (ج 27، ص 22)

[4]. غافر، آيه 56 (ج 20، ص 155)

[5]. مدثّر، آيه 35 (ج 25، ص 252)