[عقوبت:]

«الْكُفَّارِ فَعاقَبْتُمْ»

«عقوبت» از مادّه‌ «عَقِب» به معناى «كيفر كار خلاف» آمده است. [1]

[عَقِيْم:]

«مَنْ يَشآءُ عَقيماً»

«عَقِيْم» از مادّه‌ «عقم» (بر وزن بخل و همچنين بر وزن فهم) در اصل، به معناى خشكى و يبوست است كه مانع از قبول اثر مى‌شود، و زنان عقيم، به زنانى مى‌گويند كه رحم آنها آمادگى براى پذيرش نطفه مرد و پرورش فرزند ندارد.

بادهاى «عقيم» را از اين جهت عقيم مى‌گويند كه قادر بر پيوند ابرهاى باران‌زا نيست؛ و روز «عقيم» به روزى گفته مى‌شود كه سرور و شادى در آن نباشد. و اين كه از روز قيامت به عنوان «يَوْمٌ عَقِيْم» ياد شده به خاطر آن است كه روزى بعد از آن نيست كه بتوانند به جبران گذشته بپردازند. و بالاخره، اگر به غذاهايى كه ميكروب آنها كاملًا كشته شده «مُعَقَّمْ» مى‌گويند به خاطر آن است كه، اين موجودات مضر، ديگر در آن پرورش نمى‌يابند. [2]

[عُكُوف:]

«أَنْتُمْ لَها عاكِفُونَ»

«عُكُوف» به معناى ملازمت توأم با احترام است. [3]

[عِلِّيِّينَ:]

«الأَبْرارِ لَفي‌ عِلِّيِّينَ»

«عِلِّيِّينَ» از مادّه‌ «عُلُوّ» جمع‌ «عِلِّى» (بر وزن ملّى) در اصل، به معناى مكان بالا يا اشخاصى است كه در محل بالا مى‌نشينند، و به ساكنان قسمت‌هاى مرتفع كوه‌ها نيز اطلاق شده است، و در اينجا جمعى آن را به معناى «برترين مكان آسمان» يا «برترين مكان بهشت» تفسير كرده‌اند. بعضى نيز گفته‌اند كه ذكر آن به صيغه جمع به خاطر تأكيد است و به معناى «عُلُوٌّ فِى عُلُوٍّ» يعنى «بلندى در بلندى» مى‌باشد. [4]

[عِمَاد:]

«إِرَمَ ذاتِ الْعِمَادِ»

«عِمَاد» به معناى ستون و جمع آن‌ «عُمُد» (بر وزن شتر) است. [5]

[عَمَد، عُمُد:]

«السَّمَاواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ»

«عَمَد» (بر وزن قمر) جمع‌ «عمود» به معناى ستون است، و مقيد ساختن آن به‌ «تَرَوْنَها»، دليل بر اين است كه آسمان ستون‌هاى مرئى ندارد، مفهوم اين سخن آن است كه‌

[1]. ممتحنه، آيه 11 (ج 24، ص 53)

[2]. شورى‌، آيه 50 (ج 20، ص 510)

[3]. انبياء، آيه 52 (ج 13، ص 466)

[4]. مطففين، آيه 18 (ج 26، ص 281)

[5]. فجر، آيه 7 (ج 26، ص 468)