س‌

[سائبه:]

«بَحيرَةٍ وَ لا سآئِبَةٍ»

«سائبه»، شترى بوده كه دوازده- و به روايتى ده- كره شتر مى‌آورد، آنگاه آن را آزاد مى‌ساختند و حتى كسى سوار بر آن نمى‌شد، به هر چراگاهى وارد مى‌شد آزاد بود و از هر آبگاه و چشمه‌اى آب مى‌نوشيد كسى حق مزاحمت آن را نداشت، تنها گاهى از شير آن مى‌دوشيدند و به مهمان مى‌دادند (از مادّه‌ «سيب» به معناى جريان آب و آزادى در راه رفتن است). [1]

[سائِح:]

«السَّآئِحُونَ الرَّاكِعُونَ»

«سائِح» در اصل از مادّه‌ «سيح» و «سياحت»، به معناى جريان و استمرار گرفته شده.

و در اين كه منظور از «سائِح» در آيه فوق، چه نوع سياحت و جريان و استمرارى است، در ميان مفسران گفتگو است:

بعضى‌ «سائح» را به معناى سير در ميان كانون‌هاى عبادت گرفته‌اند، در حديثى از پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: سِياحَةُ أُمَّتِي فِي الْمَساجِدِ «سياحت امت من در مساجد است».

بعضى ديگر، «سائِح» را به معناى‌ «صائم» و روزه‌دار گرفته‌اند؛ زيرا روزه يك كار مستمر در سراسر روز است، در حديثى مى‌خوانيم كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: إِنَّ السَّائِحِيْنَ هُمُ الصَّائِمُونَ‌ «سائحان روزه‌دارانند».

بعضى ديگر از مفسران، «سياحت» را به معناى «سير و گردش در روى زمين»، و مشاهده آثار عظمت خدا، و شناخت جوامع بشرى، و آشنايى با عادات و رسوم و علوم و دانش‌هاى اقوام، كه انديشه انسان را زنده و فكر او را پخته مى‌سازد، دانسته‌اند.

بعضى ديگر از مفسران، «سياحت» را به معناى سير و حركت به سوى ميدان جهاد، و مبارزه با دشمن مى‌دانند، و حديث نبوى معروف: إِنَّ سِياحَةَ أُمَّتِى الْجَهادُ فِى سَبِيْلِ اللَّهِ‌ «سياحت امت من جهاد در راه خدا است» را شاهد آن گرفته‌اند.

و سرانجام، بعضى آن را به معناى، سير عقل و فكر در مسائل مختلف مربوط به جهان هستى، و عوامل سعادت و پيروزى، و اسباب شكست و ناكامى دانسته‌اند.

ولى، با توجّه به اوصافى كه قبل و بعد از آن شمرده شده، معناى اول مناسب‌تر از همه به نظر مى‌رسد؛ هر چند اراده تمام اين معانى از اين كلمه نيز، كاملًا ممكن است، زيرا همه اين مفاهيم در مفهوم سير و سياحت جمع است.

[1]. مائده، آيه 103 (ج 5، ص 131)؛ يونس، آيه 59 (ج 8، ص 398)