ز

[زاجرات:]

«فَالزَّاجِراتِ زَجْراً»

«زاجرات» از مادّه‌ «زجر» به معناى «راندن چيزى با صدا و فرياد» است، سپس، در معناى گسترده‌ترى به كار رفته كه هر گونه طرد و منع را، شامل مى‌شود. بنابراين‌ «زاجرات» به معناى گروه‌هايى است كه به منع و طرد و زجر ديگران مى‌پردازند. [1]

[زاغَت:]

«وَ إِذْ زاغَتِ الأَبْصارُ»

«زاغَت» از مادّه‌ «زيغ»، به معناى انحراف از حق و درستى است و در سوره‌ «ص» به چشم نسبت داده شده، نه به صاحبان چشم، و اين براى بيان مبالغه در مطلب است. [2]

[زاغُوا:]

«فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ»

«زاغُوا» از مادّه‌ «زيغ» به معناى انحراف از طريق مستقيم است. [3]

[زاهِق:]

«فَإِذا هُوَ زاهِقٌ»

«زاهِق» به معناى چيزى است كه به كلّى مضمحل شده. [4]

[زَبانِيَة:]

«سَنَدْعُ الزَّبانِيَةَ»

«زَبانِيَة» جمع‌ «زِبنيه» (به كسر زا) در اصل، به معناى مأمورين انتظامى، از مادّه «زَبْن» (بر وزن متن) به معناى دفع كردن، صدمه زدن و دور ساختن است، و در اينجا به معناى فرشتگان عذاب و مأموران دوزخ است. [5]

[زَبَد:]

«فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَداً»

«زَبَد» به معناى كف‌هاى روى آب و يا هر گونه كف مى‌باشد و مى‌دانيم بر روى آب زلال، كمتر كف آشكار مى‌گردد، چرا كه كف‌ها به خاطر آلوده شدن آب و اجسام خارجى مى‌باشد. [6]

[زُبَر:]

«آتُوني‌ زُبَرَ الْحَديدِ»

«زُبَر» جمع‌ «زبرة» (بر وزن غرفه) به معناى قطعات بزرگ و ضخيم آهن است. [7]

[زُبُر:]

«بِالْبَيِّنَاتِ وَ الزُّبُرِ»

«زُبُر» جمع‌ «زبرة» (بر وزن لقمه) به معناى قسمتى از موى پشت سر حيوان است كه آن را جمع و از بقيه جدا كنند، سپس اين واژه‌

[1]. صافات، آيه 2 (ج 19، ص 493)

[2]. احزاب، آيه 10 (ج 17، ص 238)؛ ص، آيه 63 (ج 19، ص 346)

[3]. صف، آيه 5 (ج 24، ص 83)

[4]. انبياء، آيه 18 (ج 13، ص 407)

[5]. علق، آيه 18 (ج 27، ص 194)

[6]. رعد، آيه 17 (ج 10، ص 199)

[7]. كهف، آيه 96 (ج 12، ص 579)