نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 243
(بر وزن لقمه) به معناى «بالا رفتن»
است؛ اين واژه (رقيه) به اوراد و دعاهايى كه موجب نجات مريض مىشود اطلاق گرديده،
و به خود طبيب نيز از آنجا كه بيمار را رهايى مىبخشد و نجات مىدهد «راقى»
گفتهاند.
بنابراين مفهوم آيه چنين است كه اطرافيان مريض، و گاه خود او، از شدت ناراحتى
صدا مىزند، آيا طبيبى پيدا مىشود؟ آيا كسى هست كه دعايى بخواند و اين بيمار
رهايى يابد؟!
بعضى نيز گفتهاند: معناى آيه اين است كه چه كسى از فرشتگان روح او را قبض
مىكند و بالا مىبرد؟ آيا فرشتگان عذاب، يا فرشتگان رحمت؟! و بعضى افزودهاند از
آنجا كه فرشتگان الهى از گرفتن و بالا بردن روح چنين انسان بىايمانى كراهت دارند،
ملك الموت مىگويد: كيست كه روح او را بگيرد و بالا برد؟ ولى تفسير اول از همه
صحيحتر و مناسبتر است. [1]
[راكِعاً:]
«وَ خَرَّ راكِعاً
وَ أَنَابَ»
تعبير به «راكِعاً» در آيه مورد بحث، يا به خاطر آن است كه ركوع به معناى سجده نيز در لغت آمده،
و يا ركوع مقدمهاى است براى سجده. [2]
[رانَ:]
«بَلْ رانَ عَلى
قُلُوبِهِم»
«رانَ» از مادّه «رين» (بر وزن عين) به طورى كه «راغب» در «مفردات» مىگويد: همان زنگارى است كه روى اشياء قيمتى
مىنشيند، و به گفته بعضى ديگر از ارباب لغت، قشر قرمز رنگى است كه بر اثر رطوبت
هوا روى آهن و مانند آن ظاهر مىشود كه در فارسى ما آن را «زنگ» يا
«زنگار» مىناميم. و معمولًا نشانه پوسيدن و ضايع شدن
آن فلز و طبعاً از بين رفتن شفافيت و درخشندگى آن است.
و گاه، آن را به معناى غلبه و تسلط چيزى بر شىء ديگر، يا افتادن در چيزى كه
راه خلاص از آن نيست تفسير كردهاند، كه در واقع اينها همه لازمه همان معناى اصلى
است. [3]
[راوَدَتْهُ:]
«وَ راوَدَتْهُ
الَّتي هُوَ فِي بَيْتِهَا»
«راوَدَتْهُ» از مادّه «مراوده»، در اصل به معناى جستجوى مرتع و چراگاه است، و مثل معروف: أَلرَّائِدُ لايَكْذِبُ قَوْمَهُ «كسى كه دنبال چراگاه مىرود، به قوم و قبيله خود دروغ نمىگويد» اشاره به
همين است. [4]