[حصى:]

«وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ»

«حصى» از مادّه‌ «حَصْى» به معناى «ريگ» است. [1]

[حَصِيد:]

«مِنْها قائِمٌ وَ حَصيدٌ»

«حَصِيد» از مادّه‌ «حَصْد» به معناى درو شده، اشاره به سرزمين‌هايى همچون سرزمين قوم نوح و لوط عليهما السلام كه يكى در زير آب غرق شد و ديگرى زير و رو و سنگباران گرديد. [2]

[حَصِير:]

«لِلْكَافِرينَ حَصِيراً»

«حَصِير» از مادّه‌ «حصر» به معناى «حبس» است و به هر نقطه‌اى كه راه خروج ندارد، حصير گفته مى‌شود؛ و اگر «حصير» معمولى را هم حصير مى‌گويند، به خاطر آن است كه قسمت‌هاى مختلف آن، به هم بافته و محصور شده است. [3]

[حُطام:]

«نَشآءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطاماً»

«حُطام» از مادّه‌ «حطم» (بر وزن حتم) در اصل، به معناى «شكستن چيزى» است؛ و غالباً به شكستن اشياء خشك مانند استخوان پوسيده، و يا ساقه‌هاى خشك گياهان اطلاق مى‌شود و در اينجا منظور كاه است. اين احتمال نيز داده شده است كه منظور از «حُطام» در اينجا پوسيدن تخم‌ها در زير زمين و عدم رويش آنها باشد. [4]

[حطب:]

«اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ»

«حطب» در اصل به معناى پرتاب كردن چيزى در آتش است- مخصوصاً قطعات هيزم كه در تنور پرتاب مى‌كنند- بعضى گفته‌اند «حطب» (بر وزن سبب) كه به معناى هيزم مى‌باشد در لغات مختلف عرب، تلفظهاى متفاوتى دارد؛ بعضى از قبائل آن را «حصب» و بعضى ديگر «خضب» مى‌نامند و از آنجا كه قرآن براى جمع بين قبائل و طوائف و دل‌ها بوده، گاه لغات مختلف آنها را به كار مى‌گيرد، تا از اين راه، جمع قلوب شود. [5]

[حُطَمَه:]

«كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ»

«حُطَمَه» صيغه مبالغه از مادّه «حطم» به معناى درهم شكستن چيزى است؛ و اين نشان مى‌دهد كه آتش سوزان دوزخ به شدت اعضاى آنها را درهم مى‌شكند. ولى از بعضى از روايات استفاده مى‌شود كه‌

[1]. طلاق، آيه 1 (ج 24، ص 233)

[2]. هود، آيه 100 (ج 9، ص 275)

[3]. اسراء، آيه 8 (ج 12، ص 40)

[4]. واقعه، آيه 65؛ حديد، آيه 20 (ج 23، صفحات 361، 366)

[5]. انبياء، آيه 98 (ج 13، ص 551)