سرمايه و نعمت حتماً به او منتقل گردد. [1]

[حسرت:]

«قالُوا يا حَسْرَتَنَا»

«حسرت» از مادّه‌ «حَسْر» به معناى اندوه و غم بر چيزهايى است كه از دست رفته و پشيمانى به بار آورده است. «راغب» در «مفردات» مى‌گويد: اين كلمه از مادّه «حسر» (بر وزن حبس) به معناى برهنه كردن و كنار زدن لباس است؛ و از آنجا كه در موارد ندامت و اندوه بر گذشته، گويى پرده‌هاى جهل كنار رفته، اين تعبير به كار مى‌رود.

ولى عرب هنگامى كه زياد متأثر شود خودِ «حسرت» را مخاطب قرار داده و مى‌گويد:

«يا حَسْرَتَنَا» گويا شدت حسرت چنان است كه به صورت موجودى در مقابل او مجسم شده است. چرا كه اين حالت، معمولًا در مواقعى به انسان دست مى‌دهد كه نيروى جبران مشكلات و شكست‌ها را از دست داده، گويى از توانايى و قدرت برهنه شده است. [2]

[حسن:]

«وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ»

«حسن» به معناى خوب است. [3]

[حَسَنَة:]

«هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةً»

«حَسَنَة» از مادّه‌ «حُسْن» مفهوم وسيعى دارد و هرگونه نيكى، زيبايى و خوبى و خيرات و بركات را شامل مى‌شود؛ بنابراين همه نعمت‌ها و همچنين توفيق عمل صالح، آمرزش و بهشت و هر گونه سعادت را در بر مى‌گيرد و دليلى ندارد- همانند بعضى از مفسران- آن را مخصوص به يك قسمت از اين مواهب بدانيم. [4]

[حُسْنى‌:]

«أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَى‌»

«حُسْنى‌» كه مؤنث‌ «احسن» است و به معناى نيكوتر يا نيكوترين مى‌آيد، در اينجا به معناى بهترين پاداشها و يا بهترين عاقبتها است كه اين قوم مغرور گمراه با همه جناياتشان براى خود قائل بودند. [5]

[حُسوماً، حُسام:]

«ثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ حُسُوماً»

«حُسُوماً» از مادّه‌ «حسم» (بر وزن رسم) به معناى از بين بردن آثار چيزى است؛ و اگر به شمشير «حُسام» (بر وزن غلام) گفته مى‌شود به همين مناسبت است. و گاه به داغ‌نهادن بر زخم، براى سوزاندن ريشه آن نيز، «حسم» گفته مى‌شود، و در اينجا منظور

[1]. نساء، آيه 54 (ج 3، ص 540)

[2]. انعام، آيه 31 (ج 5، ص 260)؛ اسراء، آيه 29 (ج 12، ص 109)؛ يس، آيه 30 (ج 18، ص 381)؛ زمر، آيه 56 (ج 19، ص 533)

[3]. عنكبوت، آيه 7 (ج 16، ص 227)

[4]. اعراف، آيه 156 (ج 6، ص 463)؛ فصّلت، آيه 34 (ج 20، ص 299)

[5]. نحل، آيه 62 (ج 11، ص 310)