گفته‌اند كه جاى محترمى است و هتك آن جايز نيست. و اعمال نامشروع و قبيح را از اين جهت حرام مى‌گويند كه ممنوعيت دارد؛ همان‌گونه كه در مورد حرم، يا ماه حرام بعضى اعمال ممنوع است. [1]

[حرور:]

«وَ لَا الظِّلُّ وَ لَا الْحَرُورُ»

«راغب» در «مفردات» مى‌گويد: «حَرُور» از مادّه‌ «حرارة» (بر وزن قبول) به معناى باد داغ و سوزان است (بادى مرگبار و خشك‌كننده). بعضى آن را به معناى «باد سموم» دانسته‌اند، و بعضى به معناى شدت حرارت آفتاب.

«زمخشرى» در «كشاف» مى‌گويد: «سموم» به بادهاى موذى و كشنده‌اى مى‌گويند كه در روز مى‌وزرد اما «حرور» به همين بادها گفته مى‌شود، اعم از اين كه در روز باشد، يا در شب، به هر حال، چنين بادى كجا و سايه خنك و نشاطآفرين، كه روح و جسم انسان را نوازش مى‌دهد، كجا؟ [2]

[حِزب:]

«إِنَّمَا يَدْعُوا حِزْبَهُ»

«حِزب» در اصل به معناى «جماعت و گروهى» است كه داراى تشكل و شدت عمل باشند؛ ولى معمولًا به هر گروه و جمعيتى كه پيروى از برنامه و هدف خاصى مى‌كنند، اطلاق مى‌شود. [3]

[حَزَن:]

«أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ»

«حَزَن» (بر وزن عدم) و «حُزن» (بر وزن مزد) چنان كه در بسيارى از كتب لغت و تفسير آمده، هر دو به يك معناست و در اصل به معناى ناهموارى زمين است؛ و از آنجا كه غم و اندوه روح انسان را ناهموار و خشن مى‌سازد، اين تعبير در اين معنا به كار رفته است. [4]

[حساب:]

«مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسابِهِم»

در اين كه منظور از «حساب» در اينجا چه حسابى است؟ در ميان مفسران گفتگو است:

بعضى احتمال داده‌اند كه منظور از «حساب»، حساب روزى آنها است، يعنى اگر دست آنها از مال و ثروت تهى است بارى بر دوش تو نمى‌گذارند؛ زيرا حساب روزى آنها با خدا است. همان گونه كه تو نيز بار زندگى خود را بر دوش آنها نمى‌گذارى و حساب روزى تو با آنها نيست.

ولى ظاهر اين است كه منظور از «حساب»، حساب اعمال است همان‌طور كه بسيارى از مفسران گفته‌اند. [5]

[1]. بقره، آيه 194 (ج 2، ص 44)

[2]. فاطر، آيه 21 (ج 18، ص 249)

[3]. فاطر، آيه 6 (ج 18، ص 203)

[4]. فاطر، آيه 34 (ج 18، ص 288)

[5]. انعام، آيه 52 (ج 5، ص 319)