مى‌خواهد نقص خود را با ادعاى عظمت و تكبر ظاهراً بر طرف سازد، هر گونه حقى براى خود بر مردم قائل است ولى هيچ حقى براى كسى بر خود قائل نيست، اينها همه از صفات بارز طاغوتيان و مستكبران در هر زمان است.

ولى كلمه‌ «جبّار» گاهى بر خداوند نيز اطلاق مى‌شود كه به معناى ديگرى است و آن «اصلاح كننده موجود نيازمند به اصلاح» و يا «كسى كه مسلّط بر همه چيز است» مى‌باشد، جالب اين كه «جبّار» اشاره به صفت نفسانى يعنى روح سركشى است. [1]

[جِبِلّ:]

«أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلًّا كَثيراً»

«جِبِلّ» (به كسر ج و ب و تشديد لام)

از مادّه‌ «جَبَل» چنان كه «راغب» در «مفردات» گويد: به معناى جماعت و گروه است، كه از نظر عظمت، تشبيه به «جَبَل» (بر وزن عمل) به معناى كوه شده است؛ و تعبير «كَثِيراً» براى تأكيد بيشتر، در مورد پيروان شيطان است كه در هر جامعه‌اى قشر عظيمى را تشكيل مى‌دهند. بعضى عدد «جبل» را ده هزار نفر يا بيشتر نوشته‌اند و براى كمتر از آن اين تعبير را مناسب ندانسته‌اند ولى بعضى اين اعداد را لازم نمى‌دانند. [2]

[جِبِلَّة:]

«وَ الْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ»

«جِبِلَّة» از «جَبَل» به معناى كوه است، به جماعت زياد كه در عظمت همچون كوهند گفته شده؛ بعضى عدد آن را ده هزار ذكر كرده‌اند. و نيز به طبيعت و فطرت انسان «جبلّة» اطلاق شده؛ چرا كه غير قابل تغيير است همچون كوه كه نمى‌توان آن را جابه جا كرد. [3]

[جَبِين:]

«وَ تَلَّهُ لِلْجَبِينِ»

«جَبِين» از مادّه‌ «جُبْن» به معناى طرف صورت است، و دو طرف را «جَبِينان» مى‌گويند. [4]

[جِثِيّاً:]

«حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِيّاً»

تعبير «جِثِيّاً» (با توجّه به اين كه «جِثِىّ» جمع «جاثى» به معناى كسى است كه بر سر زانو نشسته) شايد اشاره به ضعف، ناتوانى، ذلت و زبونى آنها باشد، گويى قدرت ندارند بر سر پا بايستند، البته اين كلمه معانى ديگرى هم دارد: از جمله اين كه بعضى‌

[1]. هود، آيه 59 (ج 9، ص 175)؛ ابراهيم، آيه 15 (ج 10، ص 349)؛ مريم، آيه 32 (ج 13، ص 66)

[2]. يس، آيه 62 (ج 18، ص 451)

[3]. شعراء، آيه 184 (ج 15، ص 361)

[4]. صافات، آيه 103 (ج 19، ص 130)