[ثُلّة:]

«ثُلَّةٌ مِنَ الأَوَّلينَ»

«ثُلّة» چنان كه «راغب» در «مفردات» مى‌گويد: در اصل به معناى «قطعه مجتمع از پشم» است، سپس به معناى جماعت و گروه به كار رفته است. بعضى نيز آن را از «ثَلَّ عَرْشُهُ» (تختش فرو ريخت و حكومتش قطع شد) گرفته و آن را به معناى «قَطَعَهُ» مى‌دانند؛ و در اينجا به قرينه مقابله با «وَ قَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ» به معناى قطعه عظيم است. [1]

[ثُمَّ:]

«ثُمَّ جَعَلَ مِنْها»

تعبير به‌ «ثُمَّ» هميشه براى تأخير زمانى نيست، بلكه گاهى براى تأخير بيان مى‌آيد؛ مثلًا مى‌گوئيم: «كار امروز تو را ديديم، سپس كار ديروزت را هم نيز مشاهده كرديم»، در حالى كه اعمال ديروز، مسلماً قبل از اعمال امروز واقع شده، ولى توجّه به آن در مرحله بعد بوده است. [2]

[ثمود:]

«وَ ثَمُودَ الَّذينَ جابُوا»

قوم‌ «ثمود» از قديمى‌ترين اقوام‌اند، پيامبرشان صالح عليه السلام بود، و در سرزمينى به نام «وادى القرى» ميان «مدينه» و «شام» زندگى داشتند، تمدنى پيشرفته و زندگانى مرفه، و صاحب ساختمان‌هاى عظيم و پيشرفته بودند. بعضى گفته‌اند: «ثمود» نام پدر قبيله بود كه به آن ناميده شده‌اند.

«ثمود» از نظر ريشه لغت از مادّه‌ «ثمد» (بر وزن نمد)، به معناى آب كمى است كه ماده نداشته باشد، و «مثمود» به كسى مى‌گويند كه از او زياد مطالبه اموال كنند، به اندازه‌اى كه اموالش نقصان پذيرد، بعضى نيز اين كلمه را عجمى مى‌دانند (مفردات راغب). [3]

[ثُوِّب:]

«هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ»

«ثُوِّب» از مادّه‌ «ثَوْب» (بر وزن جوف)، در اصل، به معناى بازگشتن چيزى به حالت نخستين است، و «ثواب» به پاداشى گفته مى‌شود كه به انسان در مقابل اعمالش مى‌دهند؛ چرا كه نتيجه اعمالش به او برمى‌گردد، اين واژه، هم در جزاى نيك و هم بد به كار مى‌رود، هر چند غالباً در مورد خير استعمال مى‌شود. [4]

[1]. واقعه، آيات 13، 39 (ج 23، صفحات 218، 235)

[2]. زمر، آيه 6 (ج 19، ص 400)

[3]. فجر، آيه 9 (ج 26، ص 470)

[4]. مطففين، آيه 36 (ج 26، ص 300)