و نيز ممكن است هر دو اشاره به ترك ايمان باشد، به اين ترتيب كه اول پيامبر خدا را تكذيب مى‌كند، و بعد پشت كرده براى هميشه از او دور مى‌شود. [1]

[تهامه:]

«تهامه» كه به سرزمين‌هاى پست گفته مى‌شود؛ يا به تعبير ديگر «بلند بوم» و «پست بوم» است، در اينجا كنايه از خير و شرّ و مسير سعادت و شقاوت است. [2]

[تَهَجَّدْ:]

«وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ»

«تَهَجَّدْ» از مادّه‌ «هجود» در اصل- چنان كه «راغب» در «مفردات» مى‌گويد- به معناى خواب است؛ ولى هنگامى كه به باب «تفعل» مى‌رود معنا از بين بردن خواب و انتقال به حالت بيدارى است. ضمير در «تَهَجَّدْ بِهِ» به قرآن برمى‌گردد (يعنى قسمتى از شب را بيدار باش و قرآن بخوان).

ولى، اين كلمه بعداً در لسان اهل شرع به معناى نماز شب به‌كار رفته است، و «مُتَهَجِّد» به كسى مى‌گويند كه نماز شب مى‌خواند. [3]

[تَهْجُرُونَ:]

«سامِراً تَهْجُرُونَ»

«تَهْجُرُونَ» از مادّه‌ «هجر» (بر وزن فجر) در اصل، به معناى دورى كردن و جدايى است؛ سپس به معناى هذيان گفتن مريض نيز آمده؛ چرا كه سخنانش در آن حالت ناخوش آيند و دور كننده است و نيز «هجر» (بر وزن كفر) به معناى فحش و ناسزا است كه آن نيز مايه دورى و جدايى است. [4]

[تَهِنُوا:]

«وَلاتَهِنُوا وَ لاتَحْزَنُوا»

«تَهِنُوا» از مادّه‌ «وهن» گرفته شده، در لغت به معناى هر نوع سستى است، خواه در جسم و تن باشد، و يا در اراده و ايمان. [5]

[تَيَمُّم:]

«وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبيثَ»

«تَيَمُّم» در اصل به معناى قصد چيزى كردن است، در اينجا نيز به همان معنا آمده است، و «تَيَمُّم» معروف را از اين جهت «تيمُّم» گفته‌اند كه انسان قصد مى‌كند از خاك پاك زمين استفاده كند. [6]

[تين:]

«وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ»

«تين» در لغت به معناى «انجير» است. [7]

[تُؤْوِى:]

«وَتُؤْوي إِلَيْكَ»

«تُؤْوِى» از مادّه‌ «ايواء» به معناى كسى را نزد

[1]. ليل، آيه 16 (ج 27، ص 98)

[2]. بلد، آيه 10 (ج 27، ص 29)

[3]. اسراء، آيه 79 (ج 12، ص 250)

[4]. مؤمنون، آيه 67 (ج 14، ص 294)

[5]. آل عمران، آيه 139 (ج 3، ص 144)

[6]. بقره، آيه 267 (ج 2، ص 391)

[7]. تين، آيه 1 (ج 27، ص 159)