حرم الله و امنه».[1] حجگزار باید در این سفر روح خشوع و خضوع را تمرین کند. در میقات برای ورود به حرم الهی، تشخصهایش کمرنگ میشود و بازار خشوع و تواضع رونق میگیرد. هر کسی که سرمایه خشوع و تواضعش بیشتر باشد، بهرهاش از این سفر بیشتر خواهد بود. جامه احرام، لباسی است که محرم را از خودپرستی، کبر و فخر فروشی دور میسازد و قبل از ورود به حرم الهی، روح او را خاشع و متواضع میگرداند. پس شرط ورود به حرم و حضور در پیشگاه الهی، داشتن روح خاشع و متواضع است. چنانکه امام باقر (ع) میفرماید: «من ام هذا البیت حاجا او معتمرا مبرءً من الکبر رجع من ذنوبه کهیئة یوم ولدته امه». [2] امام حسین (ع) از پیامبر (ص) نقل میکند: «هلّم الی جهاد لا شوکة فیه، الحج». [3]آری سراسر حج فروتنی است؛ حتی در لباس آن نیز شکوه و شوکت و تشخص و اقتدار راه ندارد بلکه خشوع و فروتنی از آن جلوهگر است.
سه. رو بر گرداندن از دنیا و روی آوردن به سوی خدا
لباس احرام و سادگی آن، به حاجی میآموزد که باید زیباییهای ظاهری را کنار بگذارد و در گامی فراتر، اگر طالب خداوند و لقای او است، باید خود را از گردونه بازیهای دنیوی خارج سازد و تعلقات و وابستگیها و دلبستگیهای غیر خدایی را از روح و جان خود بزداید. آنگاه راه رسیدن به محبوب بر او هموار میشود و سنگینی ماده او را از معنا باز نمیدارد. امام رضا (ع) میفرماید: «وانما یأمروا و بالاحرام
لئلا یلهوا ویشتغلوا شیء من امورالدنیاو زینتها و
[1] وسائل الشیعه، ج 9، باب 1، ح 4. [2] الحج و العمره فی الکتاب و السنه، ص 140، ح 396. [3] همان، ص 115، ح 297.