نصح: ضد خيانت‌

اعراب‌

(لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَ‌): لام اول براى ابتدا و لام دوم براى قسم. «من» شرطيه و در محل رفع و مبتدا. جواب شرط محذوف است. زيرا هر گاه قسم پيش از شرط باشد (و لو مقدراً) جواب شرط حذف ميشود. علت اينكه «منكم» را به صيغه خطاب بكار مى‌برد، تغليب حاضر بر غايب است.

(إِلَّا أَنْ تَكُونا): به تقدير «كراهة ان تكونا» و مفعول له‌( إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحِينَ‌): «لكما» متعلق به «ناصح» محذوف است كه بوسيله‌(لَمِنَ النَّاصِحِينَ) تفسير شده است.

مقصود

در اين آيات، در پيرامون خوارى و پريشانى شيطان مى‌فرمايد:

(قالَ اخْرُجْ مِنْها مَذْؤُماً مَدْحُوراً): خداوند به شيطان فرمود: تو مورد لعن و مذمت هستى و از درگاه ما رانده شدى، از اين منزلت رفيعى كه پيش ما (يا در بهشت يا در آسمان) دارى، خارج شو.

(لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ‌): جهنم را از تو و اولاد تو و آدميانى كه بتو اقتدا كنند و دستورهاى ترا بكار ببندند، پر خواهم كرد. بديهى است كه جهنم، جايگاه شيطان و حزب اوست. آدميانى كه بكفر مى‌گرايند و شيطانهايى كه دنباله رو ابليس هستند، همه در جهنم جمع ميشوند.

(وَ يا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنَّةَ): اى آدم، تو و همسرت در بهشت ساكن شويد. اينكه «زوجه» نمى‌گويد: بخاطر اين است كه مقصود معلوم است.

(فَكُلا مِنْ حَيْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونا مِنَ الظَّالِمِينَ‌):

براى شما مباح است كه از هر چه و از هر جا بخواهيد، بخوريد، اما نزديك اين درخت نشويد و از آن نخوريد كه خود را از ثواب عظيم محروم خواهيد كرد. تفسير اين آيه را مشروحاً در سوره بقره آورده‌ايم.