بيان آيه 14 تا 17

لغت‌

انظار: مهلت دادن بعث: برانگيختن، حشر و نشر

اعراب‌

لاقعدن: جواب قسم محذوف. در قرآن كريم گاهى قسم حذف ميشود و گاهى مقسم به. مثل‌(ص. وَ الْقُرْآنِ ذِي الذِّكْرِ) در اينجا كه قسم حذف شده، مقصود تأكيد كلام است و در آنجا كه مقسم به حذف شده، منظور تعظيم مقسم به است.

صراطك: منصوب به حذف حرف جر. يعنى «على صراطك» شاعر گويد:

نصب طائرا بتقدير على طائر مى‌باشد. يعنى گويا هنگامى كه براى ظفر يافتن بر مرغى كوشش مى‌كنم، همراه ستاره‌اى هستم كه در جو آسمان گردش مى‌كند.

مقصود

(قالَ أَنْظِرْنِي إِلى‌ يَوْمِ يُبْعَثُونَ‌)، ابليس به پيشگاه خداوند عرض كرد: مرا تا روزى كه مردم سر از قبرها بيرون مى‌آورند، مهلت بده. برخى گفته‌اند: گويا شيطان مى‌ترسيد كه خداوند كيفر او را به پيش از قيامت موكول كند، از اينرو درخواست كرد كه كيفر او را به قيامت موكول كند و او را تا قيامت مهلت دهد. شيطان تا روزى كه مردم مى‌ميرند مهلت نخواست، بلكه تا روزى كه زنده مى‌شوند، مهلت خواست.

منظورش اين بود كه طعم مرگ را در نفخه اول نچشد و با مردم پيش از قيامت گرفتار مرگ نشود. لكن خداوند او را تا وقت معين مهلت داد و اين همان وقتى است كه‌