بيان آيه 130- 131

لغت‌

عرب مى‌گويد: «اخذتهم السنه» يعنى دچار قحطى شدند. شاعر گويد:

يعنى: ثروت مردم بخيل، در هر سرزمينى كه باشند، دستخوش حوادث و زوال ميشود.

تطير: فال بد. اصل اين كلمه از طير است. طائر انسان عمل اوست. عرب مرغى كه از سمت راست آيد بفال نيك و مرغى كه از سمت چپ آيد بفال بد مى‌گيرد.

مقصود

(وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ‌): ما قوم فرعون را بكيفر رفتار زشتشان گرفتار قحطى كرديم. لام براى قسم است. «قد» گذشته را به حال نزديك مى‌كند.

(وَ نَقْصٍ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ‌): علاوه بر قحطى و خشكسالى آنها را گرفتار كمبود ثمرات و ميوه‌ها كرديم. باشد كه بترسند و يكتا پرست شوند. لكن تغيير روش ندادند. زجاج گويد: آنها گرفتار زيان مالى شدند، زيرا اين گرفتاريها باعث رقت قلوب و توجه بخدا ميشوند. چنان كه مى‌فرمايد:(وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَرِيضٍ) (هر گاه شرى باو برسد، بدعا و استغاثه مى‌پردازد) برخى گويند: يعنى براى اينكه متوجه شوند كه فرعون اگر خدا بود، اين طور گرفتار نمى‌شد. از اين آيه بر مى‌آيد كه جبريان بخطا رفته‌اند، زيرا خداوند كفر كسى را نمى‌خواهد، بلكه تذكر و توجه مى‌خواهد.

(فَإِذا جاءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قالُوا لَنا هذِهِ‌): هر گاه به فراوانى نعمت مى‌رسيدند، مى- گفتند: اين بخاطر خودمان است كه همواره در بلادمان بركت و نعمت بوده است و