بيان آيه 38- 39

لغت‌

دابه: جنبندگان و حيوانات روى زمين. در حديث است كه:

«لا يدخل الجنة ديبوب»

يعنى: آدم نمّام كه ميان مردم در جنب و جوش و حركت است، به بهشت نمى‌رود. در حديث ديگر است كه:

ايتكن صاحبة الجمل الادبب تنبحها كلاب الحوأب»

حوأب جايى است ميان بصره و كوفه كه وقتى عايشه در آنجا پيش از جنگ جمل فرود آمد، سگان حوأب باو حمله كردند. پيامبر بزنان خود فرموده بود: كداميك از شما صاحب آن شتر پشمالو هستيد كه سگان حوأب به او حمله مى‌كنند؟

جناح: بال‌

اعراب‌

(ما مِنْ دَابَّةٍ): «من» زايده است. «و لا طائر» عطف بر «من دابة» و در غير قرآن برفع هم جايز است.

(مِنْ شَيْ‌ءٍ): «من» زايده است.

(صُمٌّ وَ بُكْمٌ‌)- هر دو خبر الذين.

مقصود

در آيه پيش، اشاره كرد كه او قدرت دارد هر گونه آيه‌اى را نازل كند. در اينجا در باره كمال قدرت و حسن تدبير و حكمت خود مى‌فرمايد:

(وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ‌):

حيوانات از دو دسته خارج نيستند: دسته‌اى از آنها بر روى زمين در حركتند و دسته‌اى هم در آسمان پرواز ميكنند. ممكن است گفته شود، چرا خداوند مى‌گويد: