دليل يا گواه راستگويى من، بر من نازل كرده است تا شما و هر كس كه تا روز قيامت قرآن به او برسد، از عذاب خداوند بترسانم.

حسن در تفسير خود از پيامبر روايت كرده است كه: هر كس كه صداى دعوت من به يگانه پرستى به او برسد، مصداق اين آيه است و بر او اتمام حجت شده است.

محمد بن كعب گويد: هر كس كه قرآن به او برسد، گويى پيامبر اسلام را ديده و سخن او را شنيده است.

مجاهد گويد: قرآن بهر جا بيايد، دعوت كننده و ترساننده است. وى همين آيه را مى‌خواند.

در تفسير عياشى است كه امام باقر 7 و امام صادق 7 ميفرمودند:

معناى‌(مَنْ بَلَغَ) اين است كه هر كس، امامى از آل محمد 6 ببيند كه مردم را بوسيله قرآن مى‌ترساند، مثل اين است كه خود پيغمبر را ديده است. بنا بر اين بيان‌(مَنْ بَلَغَ) در محل رفع و عطف بر ضمير مستتر در «انذر» است.

دلالت آيه‌

از اين آيه، برمى‌آيد كه خدا را مى‌توان «شي‌ء» ناميد، زيرا در جواب‌(قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً) مى‌فرمايد(قُلِ اللَّهُ) شي‌ء چيزى است كه بتوان به آن علم پيدا كرد و از آن خبر داد، بنا بر اين خداوند «شي‌ء» است اما نه مثل اشياء ديگر. او با موجودات جهان- اعم از موجودات جوهرى و عرضى- تفاوت دارد و اشتراك اسمى موجب مشابهت و برابرى او با موجودات ديگر نميشود.

از جمله‌(مَنْ بَلَغَ) استفاده ميشود كه پيامبر، خاتم انبيا و مبعوث بهمه جهانيان در همه اعصار است.

در آيه بعد، براى توبيخ آنها مى‌فرمايد( أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى‌): اين جمله، بصورت استفهام و پرسش است: اما معناى آن انكار و ردّ است. يعنى: شما چگونه شهادت مى‌دهيد كه با خداوند، خدايان ديگرى است، با اينكه بطلان اين مطلب، مسلم است و دلايل روشنى در