نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 264
(فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ
يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ): درباره تفسير اين آيه چند وجه
است: 1- مقصود اين است كه هر كه را خدا بخواهد به سوى ثواب و راه بهشت هدايت كند،
تصميم او را نسبت به اسلام قوى مىسازند و براى او انگيزههايى ايجاد ميكند كه به
اسلام تمسك جويد و وسوسههاى شيطانى و خاطرههاى فاسد را از دلش مىزدايد. اينها
را از راه لطف و منت و بپاس اينكه هدايت خدا را پذيرفته است، انجام مىدهد. چنان
كه مىفرمايد:(وَ الَّذِينَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً)
(محمد 17:
آنان كه هدايت يافتند، خدا بر هدايتشان مىافزايد) و(يَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدىً) (مريم 76: خداوند بر هدايت هدايت يافتگان مىافزايد)( وَ مَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقاً
حَرَجاً): و هر كه را خدا بخواهد از ثواب و كرامت خود گمراه كند، بكيفر
بىايمانيش سينهاش را تنگ و سخت مىسازد، بىآنكه مانع ايمانش شود و قدرت را از
او سلب كند. بدينترتيب گشايش سينه، پاداشى است كه خداوند به افراد مىدهد. چنان كه
به پيامبر گرامى ميفرمايد(أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ
صَدْرَكَ) (انشراح 1: آيا سينهات را گشايش نداديم) و بدنبال آن به او
ميفرمايد، بار را از دوش تو برداشتيم و نام ترا بلند كرديم. اينها همه پاداشى است
كه خداوند در ازاء تحمل بار رسالت، به پيامبر عطا كرده است. اينكه ما هدايت و
راهنمايى را بسوى ثواب، معنى كرديم، بدليل اين آيه است:(وَ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمالَهُمْ
سَيَهْدِيهِمْ وَ يُصْلِحُ بالَهُمْ) (محمد 5: آنان كه در راه
خدا كشته شدند، خدا اعمالشان را گم نميكند. بزودى آنها را به ثواب هدايت و كارشان
را اصلاح ميكند) و بديهى است كه هدايت بعد از كشته شدن چيزى جز ثواب نيست، زيرا پس
از مرگ تكليفى وجود ندارد. در روايت صحيح وارد شده است كه وقتى اين آيه نازل شد،
از پيامبر گرامى پرسيدند: منظور از گشايش سينه چيست؟ فرمود: نورى است كه خدا در دل
مؤمن مىافكند و سينهاش را بوسيله آن گشايش و روشنى مىبخشد. پرسيدند:
آيا اين نور نشانهاى دارد، كه شناخته شود؟ فرمود: آرى، توجه به خانه
جاودانى و كنارهگيرى از خانه فانى و فريبا و آمادگى براى مرگ پيش از فرا رسيدن
آن.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 264