نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 195
بيان آيه 95- 96
قرائت
اهل كوفه «جعل الليل» و ديگران «جاعل الليل» قرائت كردهاند.
وجه قرائت دوم اين است كه قبل از آن «فالق الاصباح» بكار رفته. بنا
بر اين اسم فاعل عطف بر اسم فاعل شده است. بديهى است كه حكم اسم اين است كه عطف شود
بر اسمى مثل خودش. شاعر گويد:
للبس عبائة و تقر عينى
احب الى من لبس الشفوف
يعنى: پوشيدن لباس درشت و روشنى چشم، براى من محبوبتر از پوشيدن لباس
نرم است. در اينجا «تقر» را نصب داده، تا تاويل به مصدر برده شود. وجه قرائت اول
اين است كه «فالق الاصباح» نيز بمعناى ماضى است. بنا بر اين ماضى عطف بر ماضى شده
است.
لغت
فالق: شكافنده.
حب: دانهها. جمع حبّه. نوى: جمع نواة، هستهها اصباح: صبح سكن:
وسيله آرامش حسبان: جمع حساب. برخى گفتهاند مصدر است.
اعراب
(الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ): منصوب به «جعل» مقدّر
است. «حسبانا» مفعول دوم
مقصود
اكنون براى مشركين به شگفتىهاى آفرينش و تدبيرهاى حيرت انگيز خود،
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 8 صفحه : 195