بيان آيه 74- 75

قرائت‌

آزر: اين كلمه را برخى بفتح قرائت كرده‌اند بنا بر اينكه بدل از «ابيه» و برخى بضم قرائت كرده‌اند، بنا بر اينكه منادى باشد.

لغت‌

اصنام: جمع صنم. بتها. فرق «صنم» و «وثن» اين است كه اولى بتى است كه داراى صورت باشد و دومى بتى است كه داراى صورت نباشد.

آلهة: جمع «اله» مثل «آزرة» جمع «ازار» مبين: ظاهر و آشكار ملكوت: ملك، جز اينكه اين كلمه بر اثر زياد شدن و او و تاء، داراى مبالغه بيشترى است. اصولا وزن «فعلوت» براى مبالغه است مثل «رهبوت خير من رحموت» يعنى: اگر از تو بترسند، بهتر از اين است كه بتو رحم كنند.

اعراب‌

(وَ إِذْ قالَ‌): بتقدير «و اذكر اذ ...» كذلك: اين كاف براى تشبيه است. يعنى همانطورى كه زشتى كردار آزر را به ابراهيم (ع) نشان داديم، ملكوت آسمانها و زمين را هم به او نشان مى‌دهيم.

برخى گويند: ملكوت بينى ابراهيم (ع)، تشبيه بملكوت بينى حضرت محمد 6 شده است.

(وَ لِيَكُونَ‌): اين كلمه عطف است بر محذوف. يعنى: «ليستدل به و ليكون ...»

مقصود

(وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ آزَرَ): درباره آزر اقوالى است. 1- حسن و سدّى‌